مشاور موثر می تواند در تسکین پریشانی، ایجاد انعطاف پذیری، بهبود عزت نفس و بهبود کیفیت زندگی کمک شایانی نماید. به میزانی که فرایند مشاوره موفقیت آمیز تر شکل بگیرد، اثبات اشتباه تصورات غلط و پذیرش درمان آسان تر خواهد بود. ما در این مقاله قصد داریم درباره ” ویژگی های مشاوره و مشاور موثر” اطلاعاتی را ارائه دهیم.
ویژگی های مشاوره
به فرآیندی که میان مراجع و درمانگر برای کشف مشکلات، یادگیری وضوح دیدن مسائل و تسهیل تغییرات مثبت ایجاد می شود، مشاوره اطلاق می شود. در واقع مشاوره بهره گیری از اصول بهداشت روانی، روانشناختی یا رشد انسانی است که از طریق راهبرد های مداخله شناختی، عاطفی و رفتاری شکل می گیرد.
فرایند مشاوره بر اساس رابطه اعتماد و احترام ساخته شده است و ریشه های آن به سنت های انسانی، رفتاری و شناختی باز می گردد.
بهتر است بدانید که مشاوره بر کمک به افراد در ایجاد تغییرات تمرکز دارد. در راهنمایی تلاش می شود تا افراد هر آنچه را که ارزشمند قلمداد می کنند، انتخاب نمایند. اما در مشاوره شخص درمانگر باید مراجع را از طریق گفت و گو فردی یا گروهی نصحیت کند.
همچنین وظایف مشاوران طیف گسترده ای از اقدامات را شامل می شود که تحت تاثیر تخصص، محیط کار و جمعیت ارائه خدمات قرار دارد.
گوش دادن فعال
یک مشاور موثر باید به طور مناسب و فعالانه به سخنان مراجع گوش دهد. با گوش دادن فعال می توانید به مراجع نشان دهید که برای او ارزش قائل هستید و به او توجه می کنید.
به طور مثال زمانی که مراجع با شما در حال صحبت است به جای نگاه کردن به کاغذ های روی میز باید به چهره فرد نگاه کنید.
توجه داشته باشید که نباید هرگز صحبت های مراجع را قطع کنید. تنها زمانی می توانید ورودی های خود را ارائه دهید که صحبت های بیمار به پایان رسیده باشد.
برقراری تماس فیزیکی
مشاوران باید با بهره گیری از تماس فیزیکی به مراجع نشان دهند که نسبت به گوش دادن به صحبت های شخص علاقه مند هستند. برای این منظور می توان از حرکات بدن، حالت چهره و تماس چشمی استفاده کرد.
علاوه بر این، یک مشاور باید به طور مودبانه با مراجع ارتباط برقرار کند و احساس آرامش و راحتی را به فرد القا نماید.
مصاحبه و پرسش سؤال
به عنوان یک مشاور خوب ضرورت دارد از سئوالات باز به جای سئوالات بسته بهره بگیرید. سئوالات بسته عمدتا مراجعه کنندگان را برای ارائه پاسخ های کوتاه نظیر “بله” و “خیر” دعوت می کنند.
این در حالی است که سئوالات باز فرصت مناسب برای پاسخ دهی کامل و دقیق مراجعه کننده را ایجاد می کنند. به طور مثال ” درباره ی تجربه ی خود در مورد دارو های مصرفی برای من سخن بگویید”.
علاوه بر این، سئوالات کاووشگر گزینه مناسبی برای مشاوران به شمار می روند. در اغلب مواد سئوالات کاوشگر جزئیات بسیار زیادی را درباره ی یک مسئله از مراجع می پرسند. این قبیل سئوالات می توانند مشتری را برای بیان و کشف احساسات خود تشویق کنند.
توجه داشته باشید که نباید از سئوالات چرایی در مشاوره بهره گرفت. زیرا ممکن است منجر به برانگیختن احساسات و اعمالی شوند که برای مراجع شرم آور است.
انعکاس احساسات
بهترین راه برای تصور احساسات بیمار، مشاهده و گوش دادن است. شما به عنوان مشاور می توانید از این طریق به مراجعه کننده نظر خود را بگویید.
زمانی که یک بیمار پاسخ مبهمی می دهد، شما می توانید با گفتن ” به نظر می رسد در این مورد واضح نیستید” به انعکاس احساسات بپردازید.
انعکاس احساسات سه هدف را دنبال می کند. اول آنکه بیمار فکر می کند چه نوع احساساتی دارد و آن احساسات تحت تاثیر چه عاملی شکل گرفته است. اگر مراجع دچار سردرگمی شده است شما می توانید آن را از طریق بحث برطرف نمایید.
همچنین مشاور باید بیمار را از طریق انعکاس احساسات به خاطر اعمال خوب، مورد تحسین قرار دهد.
دوره های روانشناسی مرتبط موسسه آزاد عالی هفتاد:
ویژگی های مشاور مؤثر
مهارت های بین فردی
یکی از ویژگی های مشاور خوب مهارت بین فردی است. مشاوران باید بتوانند خود را به وضوح بیان کنند. ضرورت دارد ضمن آموزش مسائل مرتبط با درمان، درک مراجع را در زمان های معین اندازه گیری کنید.
توانایی درک افکار و احساسات مراجعه کنندگان از طریق ابراز همدلی و پذیرش امکان پذیر است. شما می توانید به عنوان یک مشاور از تمرین های هوش هیجانی بهره بگیرید و مهارت های بین فردی خود را بهبود ببخشید.
اعتماد
بیاینه های هیل و ناکس حاکی از آن دارد که اکثر مردم در عرض 50 میلی ثانیه پس از ملاقات با یک شخص میزان اعتماد به فرد را تعیین می کنند. مشاوران باید به صورت غیر کلامی و شفاهی با مراجع ارتباط برقرار کنند و ثابت کنند که قابل اعتماد هستند.
مراجعه کنندگان باید احساس راحتی داشته باشند تا بتوانند اطلاعات خصوصی، محرمانه و بخش هایی از زندگی را که از دید اطرافیان پوشیده است با درمانگر به اشتراک بگذارند.
بهتر است بدانید که اگر به کیفیت رابطه و محرمانه بودن آن ایمان شکل بگیرد، ارتباط عمیق تری با درمانگر به وجود می آید.
انعطاف پذیری
مشاوره خوب و موثر یک برنامه درمانی معنادار ایجاد می کند که برای هر مراجعه کننده به صورت فردی تعیین می گردد. به عبارتی دیگر مشاور باید از پیروی از یک برنامه درمانی سخت و رویکرد ” یک اندازه برای همه” خودداری کند.
موثر ترین راه برای اجرا تکنیک های درمانی، تطبیق درمان با مرحله آمادگی مراجعه کننده است. علاوه بر این، مشاوران باید بتوانند شرایط خود را با مراجع تطبیق دهند و در صورتی که درمان برای مراجعه کننده موثر نبود، در مسیر خود تغییراتی را اعمال نمایند.
امیدواری و خوش بینی
امید یک محرک فوق العاده به شمار می رود. مشاوران کارآمد می توانند بین واقع گرایی و امید تعادل برقرار کنند.
یک مشاور خوب اهداف واقع بینانه ای را تعیین می کند که مراجع را درگیر می نماید و دیدگاه خوش بینانه تری را القا می نماید.
با دستیابی به اهداف قابل دسترس، مراجعه کنندگان احساس انعطاف پذیری و اعتماد به نفس را در خود ایجاد می کنند که می تواند در همه زمینه های زندگی نقش کمک کننده ای داشته باشد.
بدین ترتیب به جرئت می توان گفت یک روانشناس مثبت نگر یک گزینه عالی برای بهبود سلامت عاطفی است.
آگاهی درباره فرهنگ های مختلف
به استناد از توصیه های انجمن روانشناسی آمریکا ضرورت دارد درمانگران رویکرد درمان را با ارزش های فرهنگی مراجعه کنندگان تطبیق دهند. همچنین برای باور ها و نگرش های مختلف فرهنگی احترام قائل شوند.
یکی از ویژگی های یک مشاور خوب آگاهی از مسائل نژادی، جنسیت، قومیت، گرایش های جنبی، مذهب و پیشینه ی فرهنگی است.
خودآگاهی
یک مشاور کارآمد قادر است تا میان مسائل شخصی و مسائل مرتبط با مراجعه کننده تمایز قائل شود. انتقال متقابل پدیده ای است که در آن مسائل بیان شده توسط مراجعه موجب واکنش عاطفی درمانگر می گردد.
زمانی که مشاوران بتوانند پاسخ ها را به مسائل خود شناسایی و مدیریت کنند، احتمال واکنش به آن و اثرات مضر بر درمان کاهش پیدا می کند.
بخشی از خودآگاهی به توانایی آگاهی از اینکه چه مقدار اطلاعات باید برای مشتریان افشا گردد، تعلق دارد.
از سری ویژگی های مشاور موثر می توان به مهارت های همدلی، صداقت شخصی و صبوری اشاره کرد.
مشاوره غیر مستقیم چیست؟
مشاوره غیر مستقیم نوعی درمان مشتری محور است که در آن درمانگر از توصیه یا تفسیر آنچه می شنود، اجتنماب می نماید تا مراجع بتواند با کمترین راهنمایی مسائلی را درباره ی خود کشف کند.
در سال 1961 راجرز مشاوره غیررهنمودی را به عنوان یک روش انسانی تر برای کمک به سلامت روان نسبت به روانکاوی یا تکنیک های رفتاری توسعه داد. وی پیشنهاد کرد که درمانگران باید تسهیل گر باشند و در جست و جوی درک احساسات مراجعه کنندگان باشند.
در درمان غیر مستقیم باید بر تجربیات و آگاهی مستقیم مراجع تمرکز گردد. راجرز بر این باور بود که افراد تمایل به خودشکوفایی دارند. این امر منجر به انگیزه بخشی به آن ها شده است.
در خصوص موفقیت درمان غیر مستقیم باید مشاور نسبت به مراجع شرط هایی اعم از همدلی، همسویی، توجه مثبت بی قید و شرط، اتحاد درمانی قوی و مفروضات مشاور را داشته باشد.
یکی از مهم ترین شرط های درمان به صورت غیر مستقیم، مفروضات مشاور است. بهترین مفروضاتی که یک مشاور می تواند برای درمان غیررهنمودی بیان کند آن است که انسان ها اساسی خوب هستند، آن ها خواهان بهبودی و تغییرات مثبت هستند.
بیش از هر چیز درباره انسان این باور وجود دارد که مراجع کنندگان توانایی و پتانسیل تغییر را دارند. این تمرین بیان نقاط درونی و بیرونی راهی عالی برای مراجع و مشاوران در خصوص کشف نقاط قوت شخصی و پتانسیل تغییر است.
ویژگی های مشاوره گروهی
مشاوره های گروهی که اغلب با عنوان گروه درمانی پویایی شناخته می شوند، می توانند به افراد یادآوری کنند که تنها نیستند.
در جلسات مشاوره گروهی حداقل یک درمانگر واجد شرایط مسئولیت هدایت را بر عهده می گیرد. این نوع درمان شامل 5 الی 12 عضور گروه است که مسائل مرتبط به سلامت روان یا اهداف مشترک را دارند.
مشاوره گروهی در خصوص درمان اعتیاد، اضطراب، سوگ یا غم از دست دادن، مدیریت خشم، فرزند پروری و ایجاد عزت نفس کاربرد دارد.
رویکرد های مشاوره گروهی
یک گروه روانی آموزشی درباره مسائل خاص اطلاعاتی را در اختیار اعضا گروه قرار می دهد و به وسیله ی یک درمانگر هدایت می گردد.
درمانگر یا مشاور موظف است تا جلسات گروهی را هدایت نماید، به تعیین اهداف بپردازد و محتوا را از طریق آموزش ارائه دهد.
از طرفی دیگر گروه های فرآیند گرا بر تجربه گروهی تاکید می کنند. مشاور به جای معلم یک تسهیل کننده است و گروه را در بحث رهبری می نماید.
زمانی که اعضای گروه درباره فعالیت های گروهی بحث می کنند و احساسات و افکار خود را به اشتراک می گذارند، احساس تعلق و اعتماد به نفس شکل می گیرد.
ویژگی های مشترک مراجعه کنندگان
مراجعه کنندگان مجموعه ای از تجربیات و وضعیت فعلی خود را وارد رابطه درمانی مشاوره می کنند. انتظارات، رفتار ها و اقدامات مراجعه کنندگان با میزان موثر بودن مشاوره برای آن ها ارتباط مستقیم دارد.
همچنین بخوانید:
کار درمانی ذهنی چیست؟ کاربردهای کار درمانی ذهنی
جالب است بدانید که دانش مراجعه کننده، خلق و خو، توانایی اعتماد، سطح استرس و هنجار های فرهنگی در فرایند مشاوره نقش بسزایی دارند.
از سری ویژگی های مشترک مراجعه کنندگان می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
آمادگی برای تغییر
احترام
خودآگاهی
خودافشاگری
امیدواریم از خواندن مقاله ی ” ویژگی های مشاوره و مشاور موثر” لذت برده باشید.
دوره های روانشناسی مرتبط موسسه آموزش عالی آزاد هفتاد ویژه روان‌شناسان، روان درمانگران، دانشجویان و مشاوران:
