باورهای محدود کننده جملات و دیدگاهی منفی درمورد خود است. همچنین ممکن است این افکار و باورها ریشه در ترس و نگرانی‌های افراد داشته باشد. این باورها باعث از دست رفتن انگیزه می‌شود و انسان را از تلاش یا شروع کاری باز می‌دارد. دیدگاههای منفی معمولا از سنین پایین شروع می‌شوند و با گذشت زمان در ذهن تثبیت می‌شود. این موضوع طرز نگرش و نحوه تفسیر اتفاقات را تعیین می‌کند.
علاوه‌بر این، باورهای محدودکننده به‌عنوان بخشی از رشد طبیعی هر فرد از دوران کودکی تا بزرگسالی محسوب می‌شود؛ بااین‌حال احتمال دارد در سنین بزرگسالی شکل بگیرند. در ادامه باورهای محدودکننده را به‌طور مفصل بررسی می‌کنیم.
باورهای محدود کننده چیست تاثیرات آن بر آینده
باور محدود کننده یک فکر یا حالت ذهنی است که فکر می‌کنید حقیقت محض است و شما را از انجام برخی کارها باز می دارد. این باورها همیشه نباید در مورد خودتان باشند. آنها ممکن است در مورد نحوه عملکرد جهان، اعتقادات و نحوه تعامل شما با مردم باشند. محدود کردن ذهن و باورها زندگی شما را تغییر می‌دهد؛ اما نه برای بهتر شدن، بلکه به‌صورت منفی بر زندگی و اهداف شما تاثیر می‌گذارد.
علاوه‌بر این، عقاید محدود با استدلال‌هایی در ذهن شما خودآگاهی ایجاد میکنند که مانع حرکت و تعقیب رویاهایتان می‌شود. همچنین این احساس و دیدگاه نسبت به خود از تغییر و پیشرفت جلوگیری می‌کند. به‌طوری‌که داشتن باورهای محدود کننده در درجه اول حد و مرزی در ذهن می‌سازد که این مرزها موجب باقی ماندن در منطقه امن ذهنی می‌شود.
همچنین در برخی مواقع عقاید محدود کننده به‌عنوان مکانیسم دفاعی برای محافظت از خود به‌وجود می‌آید. به‌گونه‌ای که ناخودآگاه ذهنیتان خاطرات تلخ و شکست‌های قبلی را به‌یاد می‌آورد و سعی می‌کند از شکست و آسیب‌های احتمالی جلوگیری کند. علاوه‌بر این، چنین باورهای دارای مرز در موارد حادتر منجر به ایجاد احساسات و عادات منفی مانند فریب‌کاری، اضطراب و اهمال‌کاری می‌شود.
مثال های باورهای محدود کننده
عقاید محدود کننده در همه زمینه‌های زندگی وجود دارد. این موضوع می‌تواند در زمینه تحصیل، شغل، انتخاب رشته دانشگاهی و… باشد و بر آینده تاثیر بگذارد. برای آشنایی بیشتر با این موضوع، در ادامه مثال‌هایی بیان می‌کنیم.
- من برای ادامه تحصیل خیلی پیر هستم و فرصت یادگیری را از دست داده‌ام.
- تیپ شخصیتی من با افراد دیگر مطابقت ندارد؛ پس نمی‌توانم با کسی رابطه دوستی و عاطفی داشته باشم
- هیچ‌کس نمی‌خواهد با من ازدواج کند؛ چون قبلا طلاق گرفته‌ام
- من نمی‌توانم یک کارآفرین موفق باشم. پس باید تسلیم شوم
این موارد رایج‌ترین مثال‌ها برای باورهای محدود کننده است که بیشتر ما در پیرامون خود این سخنان را می‌شنویم. همچنین خود ما انواع دیگری از چنین دیدگاه‌هایی را نسبت به خود داریم که در قدم اول باید آنها را تشخیص دهیم سپس با آن مبارزه کنیم.
عوامل ایجاد باورهای محدود کننده چیست؟
اکنون با عقاید محدود کننده آشنا شدید و می‌دانید که باورهای محدود کننده چیست و چه اثراتی برا زندگی دارد؛ این سوال ایجاد می‌شود که عوامل به‌وجود آمدن چنین باورهایی چیست؟ این افکار از کجا می‌آیند؟ برای غلبه با این افکار و عقاید منفی باید ابتدا دلایل به‌وجود آمدن آنها را بررسی کنیم. در ادامه توضیحاتی درمورد این موضوع می‌دهیم.
ارزش ها و اعتقادات خانوادگی
پدر و مادر و اعضای دیگر خانواده از کودکی ارزش‌ها و اعتقادات خود را به‌شما می‌آموزند. نگرش و جهان‌بینی یک فرد از سنین پایین بر اساس باورهای خانواده شکل می‌گیرد و توسعه پیدا می‌کند. همچنین ممکن است این باورها آگاهانه و با هدف خاصی منتقل شود یا ناخودآگاه بر کودک اثر بگذارد. خداپرستی، اعتقاد به دین، مسئولیت‌پذیری و.. نمونه‌هایی برای این موضوع به‌شمار می‌رود.
تجربه های زندگی
هر عمل و تجربه‌ای که در زندگی انجام می‌دهید یک احساس و اثری ماندگار بر ذهن به‌وجود می‌آورد. این اثرات و نتیجه تجربه‌های قبلی باورهای ذهنی راتشکیل می‌دهد و تعیین می‌کند که چه کارهایی برای آینده خود انجام دهید. بنابراین، تجارب و تلاش‌های قبلی هستند که باعث ایجاد انگیزه می‌شود یا از انجام آن کار باز می‌دارد.
مدرسه
علاوه‌بر موارد گفته شده، یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در شکل گیری افکار و باورها مدرسه است. مدرسه و معلم تاثیر بیشتری بر دانش‌آموزان در سنین پایین دارند. به‌طور کلی انسان‌ها تمایل دارند گفته‌ها و آموزش‌های کسی که او را تحسین میکنند و احترام زیادی برای او قائل هستند، جذب کنند.
بیشتر بخوانید:
خودباوری چیست و چه تاثیری در موفقیت دارد؟
چگونه عقاید محدود کننده را تشخیص دهیم؟
همه عادت‌هایی داریم که هر روز به‌صورت خودکار و ناخودآگاه آنها را انجام می‌دهیم. زمانی که می‌خواهید یک باور محدود کننده را تشخیص دهید و بر آن غلبه کنید، باید عادت‌های روزمره خود را بررسی کنید. از خود بپرسید من چه دیدگاهی نسبت به خود دارم؟ همچنین توجه کنید وقتی کار اشتباهی انجام می‌دهید، چه واکنشی از خود نشان می‌دهید؟ در این قسمت راه‌های شناسایی عقاید محدود کننده را عنوان می‌کنیم.
- رفتارهای خود را بررسی کنید: برای مثال موقعیتی را تصور کنید که کسی احساسات شما را جریحه دارد کرده است و شما باید با شهامت با او حرف بزنید. در این موقعیت چه واکنشی از خود نشان می‌دهید؟
- افکار و باورهای خود را بنویسید: همه افکار و عقاید جزئی و کلی خود را بنویسید. همچنین توصیه می‌کنیم آنها را در دسته‌های مختلف طبقه‌بندی کنید.
- فهرستی از چیزهایی که شما را به چالش می‌کشد تهیه کنید: با نوشتن چیزهای سخت و چالش برانگیز افکار و باورهای محدود کننده شناسایی می‌شود.
روش‌های گفته شده در تشخیص افکار و نگرش محدود کننده بسیار موثر است؛ زیرا در برخی مواقع می‌دانیم که مشکلاتی وجود دارد که باید بر آن غلبه کنیم ولی آن را تشخیص نمی‌دهیم و نمی‌دانیم آن مشکل چه چیزی است. همچنین علاوه‌بر روش‌های گفته شده؛ مشورت با کارشناس یا متخصص مربوطه در شناسایی چنین باورهایی کمک می‌کند.
راه های غلبه بر باورهای محدود کننده
همانطور که گفته شد تشخیص و شناسایی باورهای محدود کننده کاری دشوار به‌حساب می‌آید؛ چون به‌قدری برای ما عادی شده و در میان عادت‌های روزمره پنهان شده است که برای ما عجیب یا غیرعادی به‌شمار نمی‌رود. همچنین پس از تشخیص مبارزه و غلبه بر این افکار کار دشوار دیگر محسوب می‌شود.
بااین‌حال، با بررسی و انتخاب استراتژی مناسب می‌توانید این افکار منفی را کاهش دهید و حتی از بین ببرید. در ادامه چند مورد از راه‌های غلبه بر باورهای محدود کننده را بیان می‌کنیم.
- از منطقه امن ذهن خود خارج شوید
- خلاق باشید و به چیزهای جدید فکر کنید
- در برابر باورهای جدید منعطف باشید
- با انجام دادن ایده‌های جدید واقعی بودن آن را درک کنید
- به اندیشه رشد باور داشته باشید و خود را ارتقا دهید
- مطمئن شوید که در محیط اطرافتان موانع خارجی وجود ندارد
علاوه‌براین، توصیه می‌کنیم برای تشخیص و غلبه عقاید محدود کننده به روانشناس مراجعه کنید تا در طول زمان کمتر به نتیجه برسید.
چگونه روانشناسی با باورهای نادرست و خود محدود کننده مبارزه می کند؟
باور های نادرست و خودمحدود کننده مانع پیشرفت به سوی دستیابی به اهداف می شوند. درمان های روانشناختی به طرز چشمگیری برای مبارزه با باور های نادرست مفید واقع هستند. ما در این مقاله قصد داریم درباره ” چگونه روانشناسی با باور های نادرست و خود محدود کننده مبارزه می کند؟” اطلاعاتی را ارائه دهیم.
به طور کلی هیچ تعریف واحد و مورد توافق جهانی از باور های نادرست و خود محدود کننده وجود ندارد.
در سال 2018 بلکمن در کاوش موانع دنیای تجارت باور های خود محدود کننده را مفروضات و تصوراتی قلمداد می کند که یک فرد درباره خود و نحوه کار دنیا دارد. این مفروضات به موجب بازدارندگی فرد از دستیابی به توانایی ها، خود محدود کننده هستند.
باور های نادرست و خود محدود کننده قادر هستند روند پیشرفت به سوی دستیابی به اهداف را متوقف سازند. یکی از مولفه های اصلی در روانشناسی برای از بین بردن باور های غیر مفید، بهره گیری از درمان های روانشناختی است.
در مجموع می توان باور های نادرست یا خود محدود کننده را منفی در نظر گرفت. به طور بالقوه تغییر رفتار های نادرست امری دشوار است و مانع دستیابی به اهداف می گردد.
بیشتر بخوانید:
چگونه روانشناسی با باورهای نادرست و خود محدود کننده مبارزه می کند؟
تغییر رفتار در روانشناسی چیست؟
کلام آخر
باورهای محدود کننده همان افکار و عقاید بازدارنده از پیشرفت است که در تمام زمینه‌ها وجود دارد. این باورها در آینده انسان تاثیر زیادی دارند. به‌طوری‌که در صورت غلبه نکردن به آن نمی‌توانیم کاری را شروع کنیم. این دیدگاههای منفی نسبت به خود باعث ترس و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شود. بنابراین، از همین الان شروع کنید و دیدگاهتان را نسبت به خود تغییر دهید.
بیشتر بخوانید:
