در روانشناسی و رواندرمانی، مفهوم طرحواره یکی از مفاهیم کلیدی و اساسی محسوب میشود. این مفهوم به نحوه شکلگیری و عملکرد ذهن انسان میپردازد و تاثیر عمیقی روی زندگی و رفتار افراد خواهد گذاشت. طرحوارهها بهعنوان الگوی ذهنی و شیوههای تفکر در زندگی افراد شناخته میشوند که بر اساس انتظارات، احساسات، باورها و تجربیات شخصی آنها شکل گرفتهاند.
طرحواره درمانی یک رویکرد درمانی مبتنی بر فرضیهها است. با کاوش و جستوجو در طرحوارههای فردی و تغییر الگوهای ناپسند ذهنی بهبودی در رفتار افراد امکانپذیر خواهد شد. برای درمان افراد باید طرحوارههای ناخواسته و مخرب با روشهای مختلفی تغییر یابند. تحلیل، بحث، تفکر، خودآگاهی و… از جمله این روشها بهشمار میروند. این فرآیندها کمک خواهد کرد تا افراد آگاهی بیشتری را از الگوهای ذهنی خود پیدا کنند و به بهبودی در زندگی روزمره و روابط فردی و اجتماعی دست یابند.
در این مقاله به بررسی عمیقتری از مفهوم انواع طرحواره درمانی پرداختهایم و رویکردها و روشهای مورد استفاده را در این زمینه را مورد بررسی قرار دادهایم. علاوهبراین در ادامه با اثرات مثبت تغییر در طرحوارههای ذهنی بر زندگی افراد و نقش آن در رونق و بهبود کیفیت زندگی آشنا خواهیم شد.
طرحواره چیست و طرحواره درمانی یعنی چه؟
در روانشناسی مفهوم طرحواره بهعنوان یک الگو یا ساختار ذهنی توصیف میشود که در طی تجربیات شکل گرفته است. طرحواره درمانی نحوه تفکر، واکنش، احساسات و رفتار افراد را مورد بررسی قرار میدهد و روی آن تاثیر خواهد گذاشت.
هدف از طرحواره درمانی این است که به افراد کمک کند تا با شناخت کامل رفتارهای خود، علتهای زمینهای مشکلات را دریابد و درک کند. انواع طرحواره درمانی به افراد کمک میکند تا با چالشها و احساسات بهروشهای سازنده روبهرو شوند و با آنها رفتاری سالم داشته باشند.
پروتکل طرحواره درمانی
پروتکل طرحواره درمانی یک رویکرد سیستماتیک است که برای توسعه و اجرای درمانهای مبتنی بر شواهد و تحقیقات علمی بهکار گرفته میشود. این پروتکلها شامل راهنماییها، فرآیندها و استراتژیهای مشخصی هستند که توسط روانشناسان و متخصصان بهداشت روانی برای مداخله در مشکلات روانی و اجتماعی افراد استفاده میشوند.
هدف اصلی استفاده از پروتکل طرحواره درمانی را میتوان افزایش اثربخشی و کیفیت درمان دانست. علاوهبراین ایجاد یک رویکرد استاندارد و قابل تکرار برای ارائه خدمات بهداشت روانی و بهبود نتایج درمان بیماران و مشتریان از دیگر اهداف این پروتکل محسوب میشود. بهطورمعمول این پروتکلها بر اساس دادههای تحقیقاتی و تجربیات کارشناسی در زمینههای مخنلفی همچون مشاوره، روانشناسی بالینی و درمان مبتنی بر شواهد تدوین خواهد شد.
انواع طرحوارهها در روانشناسی (سازگار و ناسازگار)
در روانشناسی طرحوارهها به دو دسته اصلی تقسیم خواهند شد. طرحوارههای سازگار و ناسازگار از انواع طرحواره بهشمار میروند.
طرحواره های سازگار:
طرحوارههای سازگار شامل باورها و انتظارات و رویکردهایی هستند که افراد بهطور عمومی با آنها میتواند موفقیت و ارتباطات سالم را تجربه کند. طرحواره سازگار به افراد کمک خواهد کرد تا در زمان مواجه شدن با مشکلات و چالشهای زندگی عملکرد بهتری را از خود نشان دهد. علاوهبراین مطابقت شرایط با موقعیتهای جدید و امکان پذیرش تغییرات نیز از دیگر ویژگیهای مثبت طرحواره سازگار بهشمار میرود.
طرحواره های ناسازگار اولیه:
طرحواره ناسازگار که نقاط ضعف روانی و انحرافهای احتمالی افراد را نشان میدهد بهصورت پایدار در ذهن افراد شکل میگیرد و با تجربیات منفی و محدود کننده وی در زندگی ارتباط مستقیم دارد. بدیهی است که این نوع از طرحواره بدون آگاهی و بهصورت ناخواسته در ذهن افراد شکل میگیرد و سبب اختلالات روانی و اجتماعی ایشان خواهد شد.
انجام تراپی به افراد کمک میکند تا این طرحوارههای ناسازگار را شناسایی کند و آنها را الگوهای سازگارتر و سالمتر در زندگی خود جایگزین سازد. در ادامه به معرفی انواع طرحواره ناسازگار پرداختهایم.
طرحواره رهاشدگی:
طرحواره رهاشدگی یکی از انواع ناسازگار طرحواره درمانی محسوب میشود. این نوع طرحواره که بهصورت پایدار در ذهن افراد شکل میگیرد، بهطور مستقیم با تجربیات منفی افراد در گذشته و نقاط ضعف روانی وی ارتباط دارد. افراد دارای طرحواره رهاشدگی حس تنهایی میکنند و خود را رها شده میپندارند. همچنین این افراد احساس میکنند که هیچ توجه و حمایتی از اطرافیان وجود ندارد و بهتنهایی باید با مشکلات زندگی روبهرو شوند.
بهبیان دیگر شخصی که این نوع طرحواره را تجربه میکند، بهطور ناخودآگاه منتظر از دست دادن عزیزان خود است. این طرحواره بهمرور به اختلالات روانی مانند افسردگی، وابستگی، اضطراب، اختلالات ارتباطی یا حتی خودکشی منجر خواهد شد. افرادی با طرحواره رهاشدگی معمولا به جنبههای منفی خود و دیگران توجه میکند و باورهای منفی را بسط میدهد.
طرحواره رهاشدگی از روشهای مختلفی مانند مشاوره روانشناختی و روشهای درمانی آن قابل درمان خواهد بود. درمان این طرحواره با شناسایی باورهای ناسازگار و تغییر الگوهای فکری و رفتاری انجام میشود تا افراد تجربه روابط سالمتر با خود و دیگران را بچشد. این روابط سالم به رهایی از این حس رها شدن منفی میانجامد.
طرحواره محرومیت هیجانی:
طرحواره محرومیت هیجانی یکی از انواع ناسازگار طرحواره است. افرادی که این طرحواره را تجربه میکنند ممکن است احساس کافی نبودن و عدم ارزشمندی را لمس کنند. آنها ممکن است از تجربه عواطف مثبت مانند توجه، عشق و حمایت محروم شده باشند و درنتیجه بهدنبال این تجربیات در زندگی بگردند. این محرومیت به مشکلاتی نظیر افسردگی، اختلالات ارتباطی و اضطراب منجر خواهد شد.
برای درمان طرحواره محرومیت هیجانی باید از روشهایی مانند رفتار درمانی شناختی استفاده کرد. این درمان به شناسایی و تغییر الگوهای رفتاری منفی میپردازد که به محرومیت هیجانی منجر میشود. این درمان کمک کرده تا افرادی که این طرحواره را احساس میکنند، بتوانند ارتباطات سالمتری را برقرار کرده و از احساس محرومیت خود رها شوند.
طرحواره ایثار
افرادی که طرحواره ایثار را تجربه میکنند، افرادی هستند که بیش از حد به دیگران و خواستههای آنها توجه میکنند. این افراد بدون درنظر گرفتن علایق و اولویتهای شخصی زمان، توجه و دارایی خود را قربانی دیگران خواهند کرد. درصورتیکه این افراد به علایق و امور شخصی خود بپردازند، دچار حس گناه عمیقی خواهند شد. این طرحواره که از نوع ناسازگار است، نیازمند درمان و بهبود اوضاع خواهد بود.
طرحواره نقص و شرم
طرحواره شرم و نقص یکی از انواع طرحواره ناسازگار بهشمار میرود. افرادی که چنین طرحوارهای را تجربه میکنند، احساس نقص، شرم و ناخوشایندی از خود و اعمال خود دارند. این حس از توهمات و باورهای منفی نسبت به خود و دیگران شکل میگیرد. چنین افرادی احساس کمبود اعتمادبهنفس دارند و نمیتوانند باور داشته باشند که به موفقیت و اهداف خود خواهند رسید.
طرحواره شرم و نقص تاثیر منفی زیادی روی رفتار و روابط افراد خواهد داشت. این اثرات منفی آنها را از فعالیتهای رو به رشد و توسعه باز میدارند. احساس ترس و ناتوانی از دیگر احساسات منفی است که این افراد تجربه میکنند. طرحواره نقص و شرم روابط وابسته و نامتعادلی را برای افراد رقم خواهد زد و آنها را از تعاملات اجتماعی سالم باز خواهد داشت.
طرحواره شکست
از دیگر طرحوارههای ناسازگار میتوان به طرحواره شکست اشاره کرد. این تله به تجربه شکست و عدم موفقیت در کارها و دستیابی به اهداف اشاره میکند. افرادی که در این تله گرفتار هستند از تواناییهای خود اطمینان کافی ندارند و احساس شکست و ناکامی خواهند داشت. افرادی با طرحواره شکست از قرار گرفتن در موقعیتهایی که ممکن است به شکست منجر شود، هراس دارند.
طرحواره اطاعت یا پذیرشجویی
افرادی که مدام سعی میکنند تا از انتقاد دیگران بهدور باشند و در این راستا از خواستهها و اهداف خود چشمپوشی میکنند تا به هیجانات و نیازهای دیگران رسیدگی شود، دارای طرحواره یا تله اطاعت یا پذیرشجویی هستند. چنانچه فرد از ترس مجازات یا تنبیه نیز عواطف و نیازهای خود را سرکوب کند در تله طرحواره اطاعت گرفتار شده است و باید برای درمان آن اقدام کند.
طرحواره انزوای اجتماعی
طرحواره انزوای اجتماعی طرحوارهای ناسازگار در روانشناسی محسوب میشود. این موضوع به معنای عدم تعلق به جامعه و انزوا از فعالیتهای گروهی و اجتماعی است. افراد با این طرحواره از شرکت در فعالیتهای گروهی میپرهیزند و وقت خود را بهتنهایی سپری میکنند. علل این انزوا اضطراب اجتماعی، احساس عدم اعتماد به اطرافیان، تجربه ترس ناشی از رد شدن و پذیرفته نشدن و… هستند. این افراد در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل خواهند شد.
طرحواره تنبیه
افرادی که به طرحواره تنبیه دچار هستند، میپندارند که باید بهخاطر اشتباهات خود بهسختی مورد مجازات و تنبیه قرار بگیرند. افراد با این طرحواره بهراحتی از اشتباهات دیگران گذشت نخواهند کرد. افراد با این طرحواره با عصبانیت، بیحوصلگی و کمتحملی دست و پنجه نرم میکنند.
طرحواره خویشتنداری ناکافی
افرادی که به طرحواره خویشتنداری ناکافی مبتلا هستند، امکان مدیریت احساسات خود را ندارند و ممکن است با انجام برخی کارها به خود و دیگران آسیب بزنند. چنین افرادی در مواجه با شکست رفتار آشفتهای را از خود بروز میدهند ودرصورت ناکامی در مسیر رسیدن به اهداف هدف مورد نظر را رها خواهند کرد.
طرحواره آسیبپذیری
افرادی که طرحواره آسیبپذیری را تجربه میکنند، مدام بر این باور هستند که اتفاق ناگواری برای آنها در حال وقوع است. بههم خوردن روابط دوستی و عاطفی، بروز بیماری و… از جمله هراسهای این افراد در زمینه آسیبپذیری بهشمار میرود. ترس از انتقاد، عدم اعتماد به خود، ناامیدی از نتایج حاصل شده، فشارهای اجتماعی و فرهنگی، انتظارات بیرونی و… همگی از عوامل ایجاد طرحواره آسیبپذیری محسوب میشوند. احساس ناتوانی و بیثباتی در این افراد در زمان بروز ضعف ظاهری یا روحی، بروز نقص و… مشهود است. بههمین علت این افراد تمایل دارند در چنین مواقعی تصویری قوی و قابل قبول را از خود بروز دهند.
طرحواره بیارزشی
افرادی که مدام به ارزشکاهی در خود و دیگران میپردازند به طرحواره بیارزشی دچار هستند. این افراد ارزش کافی را برای رسیدن به اهداف را در خود مشاهده نمیکنند. این افراد مدام خود را در مقام مقایسه قرار میدهند. این احساس از رویدادهای ناخوشایند، انتقادهای مکرر، فشارهای اجتماعی و… نشات میگیرد و به اضطراب، افسردگی، استرس و احساس ناراحتی منجر میشود. تقویت اعتمادبهنفس و ارزش دادن به خود میتواند سبب تمرکز روی موفقیتها شود و به ایجاد ارتباط موثر و مثبت برای مقابله با طرحواره بیارزشی بیانجامد.
طرحواره منفیگرایی و بدبینی
افرادی که به طرحواره منفیگرایی و بدبینی مبتلا هستند به جنبههای منفی زندگی بیش از جنبههای مثبت توجه میکنند. این افراد به پیشبینیهای منفی و افراطی نیز دست میزنند و هرکاری را با شکست تصور میکنند. این الگوی ناسازگار به اضطراب، استرس و ناتوانی در امور منتهی خواهند شد. برای مقابله با تداوم چرخه منفی و بدبینی باید با توسعه آگاهی از الگوهای تفکر و احساس و تمرین برای تفکر در اندیشههای مثبت زندگی پرداخت.
طرحواره پیاژه
طرحواره پیاژه یکی از الگوهای روانشناختی است که بر اساس نظریههای ژان پیاژه روانشناس مشهور سوئیسی توصیف میشود. این الگو به حل مسائل افراد و تفکر آنها در زمینههای مختلف میپردازد. تمرکز اصلی طرحواره پیاژه روی مراحلی از تفکر است که از دوران کودکی تا بزرگسالی در افراد شکل میگیرد.
باتوجه به این موضوع که هر طرحوارهای دارای ویژگیهایی خواهد بود، پیاژه بیان میکند که امکان تغییر طرحوارهها وجود دارد و ویژگیهای مشترک آنها سبب همپوشانی میشود. پیاژه بیان میکند که طرحوارهها بهصورت فعال از معلومات فردی بهوجود میآیند. همچنین ممکن است استنباط و درک متفاوتی از هر کدام از طرحوارهها وجود داشته باشد و واقعیت آنها مدنظر قرار نمیگیرد.
مدل پیاژه در زمینه آموزش و پرورش نقشی اساسی ایفا میکند. استفاده از طرحواره پیاژه به توسعه تفکر و حل مسائل کودکان و نوجوانان کمک شایانی خواهد کرد. پیاژه بیان میکند که تفکر کودکان دارای مراحل مختلفی است که در ادامه به آنها اشاره میشود.
- زمان تولد تا 2 سالگی که مرحلهای برای درک و حس افراد است. در این زمان کودک با حواس خود و از طریق فعالیتهای حرکتی با دنیای اطراف ارتباط برقرار میکند.
- مرحله 2 الی 7 سالگی که پیشعملیاتی نامیده میشود. در این مرحله کودک امکان استفاده از نمادها و نشانهها را بهدست خواهد آورد و شروع به تخیل در مورد دنیای خارجی و واقعیتهای آن خواهد کرد؛ ولی توانایی عملیات پیچیده و منطقی را ندارد.
- مرحله بعدی که عملیاتی محدود است از 7 الی 11 سالگی را دربرمیگیرد. در این مرحله کودک به انجام عملیات منطقی ساده میپردازد.
- مرحله عملیاتی کامل که از 11 سالگی به بعد شکل میگیرد، توانایی انجام عملیات پیچیده را نشان میدهد. در این دوره افراد قادر به تفکر در مفاهیم انتزاعی و مطالبی غیرمستقیم خواهد داشت.
طرحواره خودشیفتگی
طرحواره خودشیفتگی یک الگوی روانشناختی است که طی آن فرد بهشدت مشغول خود خواهد شد. اهمیت بیشاز حد به نیازها و میل شخصی چنین طرحوارهای را بهوجود میآورد. این الگو به عدم تعادل و توازن در رفتار و تفکر افراد اشاره دارد. چنین افرادی بدون توجه به میل و خواسته دیگران خود را کانون توجه قرار میدهند. انزا، وابستگی، افسردگی و استرس از پیامدهای این طرحواره محسوب میشوند.
افرادی که به طرحواره خودشیفتگی دچار باشند، امکان برقراری روابط سالم و پایدار را با دیگران ندارند. آنها مدام بهدنبال تامین نیازهای شخصی خودشان هستند. طرحواره درمانی برای نوع خودشیفتگی میتواند از روشهای مختلفی انجام شود؛ مانند: مشاوره، رواندرمانی، توانمندسازی، تغییر الگوی فکری و تحلیل رفتاری، آموزش مهارتهای اجتماعی و… .
تکنیکها و رویکردهای طرحواره درمانی
طرحواره درمانی رویکردها و تکنیکهای مختلفی را شامل میشود. از جمله این رویکردها میتوان به مشاهده و تحلیل طرحوارهها، تغییر تصویر ذهنی، تکنیکهای رفع موانع، تکنیک هیجانی، خاطرات روزانه، تمرین و تعهد به تغییر اشاره کرد. در ادامه به بررسی برخی از این تکنیکها و رویکردها خواهیم پرداخت.
مشاهده و تحلیل طرحوارهها
در این روش رواندرمانگر با مشاهده تحلیل طرحوارههای فردی به شناسایی الگوهای ذهنی، باورها، احساسات، تصورات ناخواسته و… میپردازد و رفتارها و تصمیمگیریهای فرد را تحت تاثیر قرار میدهد.
تغییر تصویر ذهنی
در این رویکرد با استفاده از تکنیکهای مختلف مانند تصویرسازی ذهنی فرد به تغییر و تحول تصاویر ذهنی، طرحوارههای منفی و ناخواسته در ذهن خود میپردازد و سعی میکنند طرحوارههای منفی را با الگوهای مثبت و سازنده جایگزین کند.
بیشتر بخوانید: فواید ذهن آگاهی چیست؟
خودآگاهی
در این نوع رویکرد فرد از طریق مشاهده و درک بهتر از طرحوارههای خود بهطور فعال در فرآیند تغییر آنها شرکت کند. خودآگاهی از طریق نوشتن روزنامه، تحلیل رویاها و جلسات خودآگاهی صورت میپذیرد.
تکنیکهای رفع موانع
این تکنیک از طریق مثبتاندیشی، استفاده از روابط بین فردی و تقویت اعتمادبهنفس به تغییر طرحوارهها منفی کمک میکند.
تمرین و تعهد به تغییر
تغییر در طرحوارههای منفی ذهنی از طریق تمرین مداوم و تعهد فرد به فرآنید درمانی تکمیل خواهد شد. این رویکرد با استفاده از تمرینات مکرر و تکمیلی در کنار وظایف خانگی فرد را در مسیر تغییر و بهبود همراهی میکند.
دوره مدتراپی – طرحواره درمانی مبتنی بر ذهنیت چیست؟
مدتراپی یا طرحواره درمانی مبتنی بر ذهنیت یک روش درمانی معاصر محسوب میشود که براساس مفاهیم و اصول ذهنیت روانشناسی متمرکز است. هدف اصلی برای برگزاری دوره مدتراپی تغییر نگرش و الگوهای تفکر منفی بهسوی تفکرات مثبت و سازنده خواهد بود. دوره مدتراپی به افراد کمک میکند تا از توانایی، استعداد و نقاط قوت خود آگاه شود. همچنین در این دوره خواهند آموخت تا با تمرکز کافی روی رشد شخصی و توسعه فردی چگونه میتوانند اعتمادبهنفس خود را افزایش دهند. این مسیر به دستیابی به اهداف مثبت مادی و معنوی در زندگی آنها خواهد انجامید.
دوره مدتراپی یا طرحواره درمانی مبتنی بر ذهنیت از تکنیکهای متعددی استفاده خواهد کرد تا بتواند افراد را بهسمت زندگی شادتر، هدفدار و معنادار یاری و هدایت کند. این تکنیکها شامل تمرینات روانشناسی، تمرکز روی تجربیات خوب و مثبت، مثالها و بازتعریف دیدگاهها خواهد بود. این طرحواره درمانی بهمنظور تغییر انگیزهها، اعتقادات و الگوی رفتاری منفی صورت میگیرد.
توجه: جهت بهبود مهارت های شخصی و رسیدن به خودشناسی، می توانید از دوره های توسعه فردی موسسه هفتاد استفاده کنید.
دوره طرحواره درمانی
طرحواره درمانی و دوره آن بهمنظور درمان اختلال شخصیت و اختلالات روانشناختی در افراد است. در طرحواره درمانی درمانگر و فرد مبتلا با کمک و همکاری یکدیگر برای رابطه درمانی قابل اعتماد و حمایتی تلاش میکنند. این دوره برای دانشآموختگان مزایای فوقالعادهای را بهدنبال خواهد داشت. دوره طرحواره درمانی کمک میکند تا روانشناسان و درمانگران طرحوراهها را در مراجعان خود ریشهیابی و شناسایی کرده و تکنیکهای مربوط به درمان مناسب را مورد استفاده قرار دهند.
در برخی موارد ممکن است که رویکردهای درمانی برای درمان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت موثر نباشد یا فرد به درمانها پاسخ مناسبی ندهد. این درحالی است که انواع طرحواره درمانی برای درمان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت طراحی شده و درمانگر میتواند به کمک آن طیف گستردهای از بیماریها را شکست دهد. بههمین دلیل آموزش و شرکت در دوره انواع طرحواره درمانی برای درمانگران و افراد فعال در زمینه روانشناسی و رواندرمانی حائز اهمیت خواهد بود.
دوره طرحواره درمانی شامل عناوین مختلفی برای تدریس است که این مطالب در کنار حضور اساتید باتجربه به شیرینی این دوره خواهد افزود. سرفصلهای دوره طرحواره درمانی عبارت هستند از:
- مفاهیم پایه و کلیدی
- نیازهای روانی
- ارزیابی طرحوارهمحور
- مفهومپردازی طرحوارهمحور
- کار با پرسشنامههای طرحواره
- طرحوراهها و حوزههای طرحوارهای
- تکنیکهای شناختی، هیجانی تجربهای، الگوشکنی رفتارهای معیوب، رابطه درمانی و روابط بین فردی
- و…
دوره های روانشاسی موسسه آزاد عالی هفتاد ویژه روانشناسان، روان درمانگران، دانشجویان و مشاوران:
دوره طرحواره درمانی
بازی درمانی کودکان
دوره خانواده درمانی
دوره نوشتار درمانی
دوره رفتار درمانی دیالکتیکی
کلام آخر
افراد با سبکهای مختلف زندگی در تلهها و دامهای روانشناختی گرفتار میشوند. این تلهها که طرحواره نامیده میشوند، عامل اصلی ابتلا افراد به بیماریهای اختلال شخصیت و روانشناختی است. طرحوارهها دارای دو نوع کلی سازگار و ناسازگار هستند. بدیهی است که طرحوارههای ناسازگار عاملی بازدارنده برای حال خوب، موفقیت و رشد افراد خواهد بود. روانشناسان و درمانگران با شناخت این طرحوارهها برای درمان افراد و ایجاد ارتباط خوب تلاش میکنند.
شرکت در دوره طرحواره درمانی که با حضور اساتید بهنام در حوزه روانشناسی برگزار میشود، توانایی و مهارت افراد را در شناخت طرحوارهها و درمان افراد مبتلا به مشکلات شخصیت ارتقا میدهد. دوره طرحواره درمانی به درمان مشکلات روانشناختی افراد کمک میکند.
دانشآموختگان در این دوره طلایی با استفاده از تکنیکهای مختلف به افزایش آگاهی و تغییر الگوهای منفی افراد مبتلا میپردازند. درمان اضطراب، کاهش استرس، مدیریت احساسات منفی مانند افسردگی، عصبانیت و… که از طریق درمان به کمک طرحواره درمانی انجام میشود به افزایش اعتمادبهنفس، بهبود روابط و تفکر مثبت بههمراه افزایش سطح رضایتمندی از زندگی منجر خواهد شد. این دوره جامع و بینظیر برای تمام افرادی که در حوزه درمان روانشناختی و رشته روانشناسی فعالیت دارند، مفید و کاربردی است.
بیشتر بخوانید:
چگونه روانشناسی با باورهای نادرست و خود محدود کننده مبارزه می کند؟