به شرایطی که فرد در راستای برقراری ارتباط و ایجاد روابط معنا دار با مشکل مواجه می گردد، اختلال دلبستگی اطلاق می شود. یک روانشناس به نام جان بولبی نظریه دلبستگی را در خصوص ایجاد پیوند های صمیمی و عاطفی با دیگران مطرح کرده است.
اختلال دلبستگی چیست؟
اصطلاح اختلال دلبستگی به شرایطی اشاره دارد که افراد در راستای برقراری ارتباط و ایجاد روابط معنا دار با دیگران با مشکل مواجه می شوند.
بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، اختلال دلبستگی شامل دو نوع واکنشی و درگیری اجتماعی مهار نشده می شود.
حروف اختصاری RAD بیانگر اختلال دلبستگی واکنشی است که شامل الگو های کناره گیری عاطفی می شود. کودکان مبتلا به اختلال دلبستگی واکنشی عمدتا در جست و جوی آرامش نیستند.
در اصطلاح لاتین مخفف عبارت اختلال درگیری اجتماعی مهار نشده، DSED می باشد. مبتلایان به این نوع اختلال اغلب سرگردان هستند و با بزرگسالان ناشناس دوستی بیش از حد برقرار می سازند. آن ها می توانند به راحتی بزرگسالان ناشناس را در آغوش بگیرند و لمس کنند. همچنین ممکن است کودک مبتلا به اختلال درگیری اجتماعی مهار نشده بدون هیچ شک و تردیدی به افراد غریبه نزدیک گردد.
جالب است بدانید که اختلالات دلبستگی در کودکان در رده سنی 9 ماه الی 5 سال قابل تشخیص هستند.
نظریه دلبستگی چیست؟
تئوری دلبستگی دربردارنده ی نحوه ایجاد پیوند های صمیمی و عاطفی با دیگران است. یک روانشناس به نام جان بولبی نظریه دلبستگی را در حین مطالعه علت ناراحتی نوزادان در هنگام جدایی از مادر ارائه کرد.
نوزادان در خصوص دستیابی به نیاز های اولیه خود نیامند مراقب و والدین هستند. بولبی متوجه شد که نوزادان از رفتار های دلبستگی اعم از گریه برای جلوگیری از جدایی از والدین به خصوص مادران بهره می گیرند.
جالب است بدانید مطالعه بولبی درباره دلبستگی در کودکان زمینه ساز شکل گیری تحقیقات در مورد دلبستگی در بزرگسالان شد.
سبک دلبستگی انسان بر اساس رفتار های دلبستگی که در دوران کودکی آموخته است، شکل می گیرد. این سبک زندگی می تواند نقش بسزایی در نحوه شکل گیری روابط فرد در بزرگسالی ایفا نماید.
تحقیقات بیانگر آن هستند که سبک دلبستگی یک فرد می تواند شادی کلی و منبع مورد اعتماد زندگی روزمره او را تحت تاثیر قرار دهد.
همچنین بخوانید:”روانشناسی آناگرام چیست؟ + معرفی سرفصل ها“
سبک های مختلف دلبستگی
نظریه دلبستگی بر این باور است که سبک های دلبستگی تا حد زیادی در دوران کودکی تعیین می گردند. سبک های دلبستگی نشان از نحوه ایجاد روابط، رفتار و تعاملات یک فرد با دیگران دارد.
سبک دلبستگی ایمن
زمانی که نیاز های یک فرد در دوره کودکی بلافاصله توسط مراقب برآورده گردد، سبک دلبستگی ایمن شکل می گیرد. آن فرد در دوره بزرگسالی در روابط نزدیک خود احساس امنیت دارد. اطرافیان افراد دارای سبک دلبستگی ایمن از وجود او در موقعیت های ضروری اعتماد کامل دارند.
سبک دلبستگی ناایمن
اگر مراقب یک شخص در دوره کودکی از توانایی برآورده سازی نیاز های فرد محروم باشد، احتمال شکل گیری سبک دلبستگی ناایمن به وفور وجود دارد.
ممکن است فرد دارای سبک دلبستگی ناایمن در دوره بزرگسالی به سختی بتواند با دیگران پیوند های صمیمی را برقرار سازد. همچنین در اعتماد به اطرافیان با مشکل مواجه است.
شایان ذکر است انواع مختلفی از سبک های دلبستگی ناایمن در بزرگسالان وجود دارد.
دلبستگی مضطرب- پریشان
اغلب افرادی که به دلبستگی مضطرب- پریشان مبتلا هستند نسبت به بت سازی شریک های عاشقانه تمایل دارند و به وجود دیگران احساس نیاز شدیدی می کنند. همچنین ممکن است مدت زمان زیادی را صرف فکر کردن درباره ی روابط خود کنند. آن ها به طور مداوم می خواهند اطمینان حاصل کنند که نزدیکان شان برای آن ها اهمیت قائل هستند.
در صورتی که نیاز به اطمینان خاطر برایشان محقق نگردد، ممکن است درباره احساس نزدیکان شک کنند. مبتلایان به دلبستگی مضطرب- پریشان احتمال دارد در روابط عاشقانه خود فکر کنند که شریک زندگی شان از دست آن ها ناراحت است و می خواهد او را ترک کند.
این قبیل ترس ها فرد را نسبت به رفتار های اطرافیان حساس می سازد. بدین ترتیب ممکن است فرد برخی اقدامات را به گونه ای تفسیر کند که آنچه درباره ی آن نگران بوده است، شکل بگیرد.
دلبستگی طرد کننده – اجتنابی
در صورتی که سبک دلبستگی یک فرد طرد کننده- اجتنابی است، ممکن است شخص تنهایی را به حضور در جمع ترجیح دهد. اغلب این قبیل افراد احساس می کنند روابط نزدیک ارزش یک سری چالش ها و مشکلات را ندارند. همچنین گمان می کنند که ایجاد پیوند های نزدیک با دیگران ممکن است فرد را از مسیر استقلال منحرف سازد.
در سبک دلبستگی طرد کننده اجتنابی اگر فردی تلاش کند تا شخص را مورد حمایت قرار دهد با واکنش های اجتنابی بیشتری مواجه می گردد. شایان ذکر است که رفتار های سبک دلبستگی طرد کننده- اجتنابی به خاطر محافظت از خود و احساس خودکفایی شکل می گیرد و ناشی از بی توجهی به دیگران نمی باشد.
دلبستگی ترسناک- اجتنابی
فردی که دارای سبک دلبستگی ترسناک- اجتنابی است درباره ی روابط و صمیمیت احساسات متناقضی دارد. چنین شخصی همواره می خواهد تا روابط عاشقانه را ایجاد کند اما نگران است که شریط زندگی او را ترک کند یا صدمه بزند.
احتمال دارد فرد با سبک دلبستگی ترسناک- اجتنابی برای مدتی بتواند احساسات و عواطف خود را سرکوب نماید. اما توجه داشت باشید که این قبیل احساسات به صورت ناگهانی ظاهر می گردند.
روش های ایجاد سبک دلبستگی جدید
ممکن است به موجب سبک های دلبستگی ناایمن که تحت تاثیر رفتار های کودکی شکل گرفته است، احساس خوشایندی نداشته باشید. اقداماتی وجود دارد که می توانید برای ایجاد سبک دلبستگی ایمن تر در بزرگساالی انجام دهید.
در خصوص غلبه بر سبک های دلبستگی ناایمن، یادگیری درباره اینکه چرا احساس دلبستگی وجود دارد، یک امر کلیدی است.
درمانگر در وهله اول درباره ی تجربیات کودکی با شما گفت و گو می کند. زین پس به شما کمک می کند تا الگو هایی را که در روابط ظاهر می گردند، شناسایی نمایید.
در نهایت درمانگر راه های جدیدی را برای ارتباط با دیگران و ایجاد روابط صمیمانه و همدلی در اختیار شما قرار می دهد.
امیدواریم از خواندن مقاله ی ” نظریه دلبستگی” لذت برده باشید.
بیشتر بخوانید:
چگونه روانشناسی با باورهای نادرست و خود محدود کننده مبارزه می کند؟
