زوج درمانی به عنوان یک رویکرد در روان درمانی کمک شایانی در بهبود روابط زوجین می‌کند. زوج درمانی قادر است مشکلات مربوط به استرس‌های بیرونی، رابطه جنسی و احساس قطع رابطه را حل و فصل نماید. یکی از کاربردهای زوج درمانی حل تعارض‌های مربوط به فرزند پروری است. ما در این مقاله قصد داریم در خصوص پاسخ به سوال زوج درمانی چیست و تکنیک‌های اصلی در زوج درمانی مطالبی را ارائه دهیم.
زوج درمانی چیست؟
یکی از رویکردهای روان درمانی، زوج درمانی است. این رویکرد درمانی کمک شایانی در بهبود روابط زوجین می‌کند. اصلی‌ترین هدف زوج درمانی، افزایش احترام، درک، صمیمیت و محبت بین زوجین است.
یک دکتر روانشناس به نام برایان مولر بر این باور است که زوج درمانی قادر است طیف گسترده‌ای از مسائل مربوط به روابط زوجین را اعم از درگیری‌های مداوم، مشکلات مربوط به رابطه جنسی، احساس قطع رابطه و مشکلات ناشی از استرس‌های بیرونی را حل و فصل نماید.
جالب است بدانید که زوج درمانی قادر است صرف نظر از سن، وضعیت تاهل، نژاد و گرایش‌های جنسی روابط شما را بهبود ببخشد. علاوه بر این، در اغلب موارد زوج درمانی به صورت کوتاه مدت به طول می‌انجامد.
زوج درمانی می‌تواند رضایت ارتباط، توانایی حل مسئله، روابط، بخشش، احساسات و رفع نیازهای ضروری را ارتقا ببخشد.
تحقیقات بیانگر آن هستند زوج‌هایی که در 8 الی 12 جلسه تحت درمان زوج درمانی واقع شده‌اند، میزان رضایت آن‌ها از رابطه افزایش پیدا کرده است و به مدت 2 سال پس از درمان تداوم یافته است.
همچنین بخوانید: خانواده درمانی چیست؟
انواع زوج‌درمانی
یکی از مهم‌ترین موضوعات جوامع امروزی ارتباط میان زوجین است. ارتباط ناسالم میان زوجین و تشکیل خانواده‌های ناموفق در ایجاد آسیب به فرزندان و جامعه آینده نقش موثر دارد. افزایش آمار طلاق و ترویج بی‌بندوباری از جمله تاثیرات مخرب ازدواج‌های غلط است. در نتیجه حل مشکلات میان زوجین بسیار اهمیت دارد. یکی از موثرترین روش‌ها برای حل مشکلات میان زوجین، زوج‌درمانی محسوب می‌شود.
زوج‌درمانی یکی از روش‌های روان‌درمانی است که توسط مشاور یا روانشناس انجام می‌شود. در این مرحله متخصصی که تجربه کار بالینی دارد با زوجین صحبت و برای یافتن راه‌حل مشکلات به آن‌ها کمک می‌کند. پیدا کردن ریشه مشکلات و حل آن‌ها از ریشه توسط مشاور یکی از روش‌های موثر و مفید در بهبود روابط زناشویی است.
هیجان مدار
زوج‌درمانی هیجان مدار یا EFT نوعی از زوج‌درمانی است که بر پایه عواطف و صداقت زوجین انجام می‌شود. طبق این تکنیک تمامی احساسات و هیجانات در روابط زناشویی مهم هستند و نیاز به توجه دارند. بر این اساس باید تمامی احساسات هر دو نفر شناسایی و پذیرفته شوند. همچنین این تکنیک بر زمان حال و داشتن آگاهی و مهارت دوطرفه تاکید دارد.
در این روش مشاور با بررسی نگرانی‌های گذشته و آینده زوجین و ایجاد مهارت برای کنترل هیجانات، به آن‌ها در مدیریت روابط کمک می‌کند. زوج‌هایی که با مشکلات زیر به مشاور مراجعه می‌کنند در بیشتر موارد با تکنیک زوج‌درمانی هیجان درمان آن‌ها شروع می‌شود.
- افسردگی
- اعتیاد
- استرس پس از سانحه PTSD
زوج‌درمانی با این تکنیک در سه مرحله مجزا توسط متخصص انجام می‌شود. این مراحل که به شرح زیر هستند به ردیابی مراحل درمان و اندازه‌گیری میزان پیشرفت کمک می‌کند.
- تنش‌زدایی: این مرحله بر مبنای شناسایی احساسات منفی که به رابطه آسیب می‌زند، مانند ترس‌ها و ناامنی‌ها و حل تعارضات بین زوجین استوار است. همچنین زوج‌ها همدلی کردن و در دسترس بودن را می‌آموزند.
- تجدید ساختار: زوجین می‌آموزند که چگونه احساسات خود را بیان کنند و احساسات طرف مقابل را بپذیرند. همچنین چگونگی پاسخگو بودن در برابر نیازهای یکدیگر، در این مرحله آموزش داده می‌شود.
- تحکیم: در آخرین مرحله مشاور به زوجین برای تمرین مهارت‌ها و شیوه ارتباط‌گیری جدید کمک می‌کند و رابطه به یک محیط امن برای هر دو طرف تبدیل خواهد شد.
با گذراندن این سه مرحله زوجین وارد شرایط جدیدی از زندگی می‌شوند. رابطه عمیق‌تری که شکل گرفته است، زندگی را برای هر دو نفر شیرین می‌کند.
راه حل محور
درمان راه‌حل محور بیشتر در مواقعی توسط مشاور استفاده می‌شود که زوج‌ها با یک مشکل مشخص به درمانگر مراجعه می‌کنند. مکالمات راه‌حل محور که توسط مشاور هدایت می‌شوند، نتایج خوبی را برای زوجین خواهد داشت. جالب است بدانید که این روش برای مشکلات گسترده در میان زوجین خیلی کاربردی نیست؛ اما برای حل مشکلات و موقعیت‌های دشواری که زوجین با آن رو‌به‌رو هستند، درمان مناسبی است.
ثبت نام: دوره زوج درمانی هیجان مدار – EFCT
کاربرد زوج درمانی چیست؟
زوج درمانی با هدف افزایش شادی و نشاط میان زوجین طراحی شده است. بنابراین با دنبال کردن هدف بهبود روابط، مشمول کاربردهای گسترده‌ای اعم از ناباروری، خیانت، مسائل مزمن بهداشتی، قمار، فرزند پروری، مشکلات مالی و … می‌شود.
فرزندآوری و تربیت کودک
هنگامی که زوجین درباره‌ی مسائل مرتبط با فرزند آوری و تربیت کودک با مشکل مواجه می‌شوند، زوج درمانی می‌تواند در حل اختلاف نظرها کمک شایانی نماید.
علاوه بر این، زوج درمانی می‌تواند عوامل استرس زا اعم از مشکل در بارداری و سازگاری با فرزند خوانده نقش کمک کننده‌ای داشته باشد.
شناسایی ارزش و باورهای فردی
زوج درمانی قادر است برای زوجین این فرصت را مهیا کند تا به بررسی نقش‌هایی که در رابطه بر عهده دارند، بپردازند. زین پس رفتارهای ناسالم را تشخیص دهند.
یکی از کاربردهای زوج درمانی شناسایی باورها و ارزش‌های فردی توسط زوجین است. در حقیقت زوج درمانی کمک می‌کند تا زوجین درباره‌ی عقاید، ارزش‌ها و احساسات مذهبی فردی با یکدیگر به گفت و گو بپردازند.
بررسی مسائل مشکل ساز
شریک‌های زندگی می‌توانند از طریق زوج درمانی به مسائلی رسیدگی نمایند که زمینه را برای بروز مشکلات مهیا کرده‌اند. همچنین می‌توانند فعالیت‌های لذت بخش را شناسایی نمایند و درباره ی بهتر کردن شرایط تصمیم بگیرند.
حل و فصل مشکلات ناشی از امور مالی
یکی از اصلی‌ترین منبع‌های درگیری میان زوجین، امور مالی است. شما می‌توانید با زوج درمانی درباره عادت‌های درآمد و هزینه به طور شفاف گفت و گو نمایید.
علاوه بر این، ممکن است زوجین تحت تاثیر اختلاف نظرهای خانوادگی دچار نزاع و درگیری شوند. با زوج درمانی می‌توان درگیری و مشکلات ناشی از روابط خانوادگی را حل و فصل نمود.
درمان مشکلات مرتبط با رابطه جنسی
یکی از کاربردهای زوج درمانی، کاهش مشکلات مرتبط با رابطه جنسی است. این رویکرد درمانی با فراهم آوری فضای امن زمینه را برای اشتراک گذاری احساسات و نیازهای زوجین با یکدیگر مهیا می‌کند.
همچنین زوج درمانی در راستای حل مشکل فاصله گیری عاطفی مداوم موثر واقع است.
حل تعارضات ناشی از عوامل استرس زا
در مواردی عوامل استرس زا اعم از شرایط کاری و مشغله‌های مرتبط با شغل می‌تواند کیفیت رابطه زوجین را تحت تاثیر قرار دهد. زوج درمانی می‌تواند به شما و شریک زندگی تان کمک نمایند تا با نعارض های ناشی از عوامل استرس زا مقابله کنید.
موثر در کاهش مسائل مربوط به سلامتی
بیماری‌های جسمانی و روانی می‌توانند عملکرد زوجین را در زندگی مشترک تحت تاثیر منفی قرار دهند. زوج درمانی با کمک به مقابله با استرس وارده، مشکلات سلامتی را حل می‌نماید.
دوره های روانشناسی مرتبط موسسه آزاد عالی هفتاد ویژه روان‌شناسان، روان درمانگران، دانشجویان و مشاوران:
تربیت درمانگر زوج درمانی گاتمن GTC
دوره آموزش الگوی رابطه زوجی براساس نیمرخ روانی MMPI
دوره CBCT – زوج درمانی شناختی هیجانی رفتاری پیشرفته
مشاوره پیش از ازدواج همراه با تفسیر نیم رخ زوجین
مزایای زوج درمانی چیست؟
اکثر افرادی که از زوج درمانی بهره مند شده‌اند، گزارش کردند که میزان ارتباط پذیری با شریک زندگی‌شان بهتر شده است. احساس امنیتی که به موجب زوج درمانی شکل می‌گیرد می‌تواند ابعاد مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و فرد به صورت قاطعانه اقدام نماید.
یکی از مزیت‌های زوج درمانی، افزایش رضایت و کاهش تنش‌های رابطه است. از سری مزایای زوج درمانی می‌توان به حل تعارضات، آموزش مهارت‌ها، بهبود رضایت از رابطه و خاتمه بخشی به رفتارهای ناکارآمد اشاره کرد.
در ادامه مهم‌ترین مزیت‌های زوج درمانی را شرح می‌دهیم.
تقویت دوستی و دلبستگی
زوج درمانی در شکل گیری صمیمت، دلبستگی، پیوند و دوستی بین زوجین کمک شایانی می‌کند.
شناسایی مشکلات موجود در رابطه
درمانگران زوج درمانی می‌توانند به زوجین کمک کنند تا با مسائلی را که سبب عدم اعتماد و درگیری‌های مکرر می شود، شناسایی نمایند.
درک بهتر یکدیگر
زوج درمانی می‌تواند به زوجین کمک کند تا تا با بیان باورها، ارزش‌ها، اولویت‌ها، ترس‌ها، امیدها و احساسات به درک بهتر یکدیگر بپردازید.
بهبود مهارت‌های ارتباطی
یکی از مزیت‌های بالقوه زوج درمانی، کمک به برقراری ارتباط بین زوجین است. با برقراری ارتباط شما می‌توانید بدون سرزنش و مشاجره نیازهایتان را بیان کنید.
تکنیک‌های اصلی در زوج درمانی چیست؟
زوج درمانی عمدتا با مصاحبه آغاز می‌گردد. در مصاحبه زوج درمانی سئوال‌هایی استاندارد در خصوص فرهنگ‌های خانوادگی، نحوه‌ی آشنایی و کاوش در خانواده مطرح می‌شود.
در مواردی درمانگر جلسات اولیه را در راستای مداخله در بحران مورد استفاده قرار می‌دهد. در طول جلسات درمانگر کمک می‌کند تا به منظور درک یکدیگر و بهبود روابط از طریق پویایی رابطه به برطرف سازی مشکلات بپردازند.
یکی از جنبه‌های حائز اهمیت زوج درمانی، تغییر روش‌های تعامل است. در این مرحله از درمان، مهارت‌های ضروری در خصوص برقراری ارتباط، بیان عاطفی و الگوهای رابطه‌ای استفاده می‌شوند.
درمان متمرکز بر عواطف
عمده تمرکز درمان متمرکز بر عواطف یا EFT به بهبود پیوند و وابستگی میان زوجین اختصاص دارد. در این نوع تکنیک درمانگر به زوجین کمک می‌کند تا با درک الگوهایی که زمینه را برای قطع ارتباطات فراهم کرده‌اند، به تغییر آن‌ها بپردازند.
تکنیک EFT به وسیله‌ی دکتر جانسون طراحی شده است و در کلینیک‌ها، مراکز آموزشی، بیمارستان‌ها و مطب‌های خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جالب است بدانید که تکنیک زوج درمانی متمرکز بر عواطف در مواقعی که احتمال افسردگی وجود دارد، بسیار موثر عمل می‌کند. تحقیقات بیانگر آن هستند که زوج درمانی متمرکز بر عواطف می‌تواند بالغ بر 70 الی 75 درصد از روابط را بهبود ببخشد.
تکنیک گاتمن
روش گاتمن شامل پردازش به مسائلی است که سبب درگیری می شوند. این نوع تکنیک دارای مهارت‌های حل مسئله می‌باشد.
اصلی‌ترین هدف تکنیک گاتمن بهبود کیفییت صمیمیت و دوستی میان زن و مرد است. این تکنیک در خصوص افزایش احترام، میل و نزدیکی از تکنیک‌های مشاوره زوجین بهره می‌گیرد.
زوج درمانی روان پویا
رویکرد روان پویایی به منظور درک بهتر زوجین، امید و ترس‌هایی را که انگیزه دهنده زن و مرد هستند را بررسی می‌کند.
رفتار درمانی
یکی از تکنیک‌های زوج درمانی، درمان شناختی رفتاری یا رفتار درمانی است. در رویکرد درمانی CBT به شناسایی و تغییر الگوهای فکری پرداخته می‌شود که در رفتار تاثیرات منفی را بر جای می‌گذارند.
در رفتار درمانی تلاش می‌شود تا رفتارهای مثبت افزایش دهنده ثبات و رضایت تقویت گردند.
رویکرد الن واچتل
رویکرد الن واچتل مبتنی بر قدرت می‌باشد و شامل تمرکز بر جنبه‌های مثبت یک رابطه است.
در این رویکرد سعی می‌شود تا به جای سرزنش، به واکنش و بازتاب‌های فردی تمرکز گردد.
تکنیک ایماگو
تکنیک ایماگو تلفیقی از رویکردهای روانشناسی غرب درمانی و روش‌های مشاوره روحی- رفتاری زوجین است. این نوع رویکرد در برانگیختن مولفه‌های ناخودآگاه نقش بسزایی دارد و به فرد کمک می‌کند تا همسر ایده آل خود را انتخاب نماید.
بدین ترتیب با تکنیک ایماگو شرایط مهیا می‌شود تا زوجین به طرز تفکر مثبت به یکدیگر متصل گردند.
درمانگران در تکنیک ایماگو بر این باور هستند که کلید دستیابی به راه حل‌های ناسازگاری، بررسی تعارضات و مجادله‌های زوجین است.
اکثر اختلاف های احساسی به صورت خشم، ناراحتی و انتقاد بیان می‌شوند. بی شک این امر باعث می‌شود تا فرد برای کسب آرامش و راحتی به دنبال شخصی خارج از رابطه خود باشد. زوج درمانی ایماگو برای پیدا کردن علت قطع ارتباط زوجین به بررسی دلیل اصلی رفتارهای منفی می‌پردازد.
رویکرد روایت درمانی
در رویکرد روایت درمانی داستان‌هایی که زوجین برای نشان‌دادن شرایط خود استفاده می‌کنند، مورد توجه قرار می‌گیرد. در زمان تصمیم‌گیری داستان‌هایی که ما درباره خود و دیگران تعریف می‌کنیم، مبنای اصلی تصمیمات ما هستند. مشکلات از جایی آغاز می‌شوند که این داستان‌ها با واقعیت هم‌خوانی نداشته باشند.
نگرش منفی و روایت‌هایی با داستان‌های منفی‌گرایانه، فرد را به‌سوی تصمیمات بد و منفی هدایت می‌کند. بر اساس این روش درمانی، درمانگر به زوجین کمک می‌کند تا مشکلات خود را به‌صورت روایت بیان کنند و با کمک مشاور روی نقاط منفی داستان ویرایش داشته باشند. با رویکرد روایت درمانی در مبحث زوج‌درمانی، دید جدید نسبت به مشکلات در زوجین ایجاد می‌شود.
در این روش مشکلات از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرند. در طول بیان روایت‌ها زوجین گذشته را می‌شکافند و ناهنجاری‌های پنهان شده را پیدا و هر کدام به روشی حل می‌کنند. در نتیجه زن و مرد یاد می‌گیرند که داستان‌ها باید به روش مثبت و درست بیان شوند.
بیشتر بخوانید:
