خانواده درمانی چیست؟ کاربرد خانواده درمانی

خانواده درمانی یک رویکرد درمانی برای کمک به حل مسائل تاثیر گذار در سلامت روان و عملکرد خانواده است. خانواده درمانی با هدف حل مسائل و درک مشکلات خانوادگی به منظور ارتقا کیفیت زندگی طراحی شده است. ما در این مقاله قصد داریم درباره چیستی، کاربرد و انواع خانواده درمانی مطالبی را ارائه دهیم.

خانواده درمانی چیست؟

خانواده درمانی نوعی رویکرد درمانی برای کمک به مسائل تاثیر گذار در سلامت روان و عملکرد خانواده است. خانواده درمانی قادر است با تاثیر گذاری در تک تک اعضای خانواده، به شکل گیری روابط مستحکم منجر گردد. ارتباطات را بهبود ببخشد و به مدیریت تعارضات موجود در سیستم خانواده بپردازد.

یکی از هدف های خانواده درمانی شکل گیری محیط خانه گرم و صمیمی، درک مسائل و حل مشکلات خانوادگی است.

بررسی ها حاکی از آن دارند که خانواده درمانی قادر است در درمان مشکلات متمرکز در بزرگسالان اعم از اختلالات خلقی، روان پریشی، اختلالات اضطرابی، پریشانی در روابط، خشونت شریک صمیمی، اعتیاد به مصرف الکل و سازگاری با بیماری های فیزیکی مزمن مفید واقع گردد.

همچنین بخوانید:”رویکرد واقعیت درمانی چیست؟“

انواع خانواده درمانی

به طور کلی احتمال می رود برخی از درمانگران برای حل مسائل و مشکلات از یک رویکرد درمانی بهره بجویند. در مقابل عده ای دیگر از درمانگران با بهره گیری از رویکرد های چند وجهی و التقاطی روند درمان را تکمیل نمایند.

درمان سیستم خانواده

درمان سیستم خانواده به عنوان یک رویکرد خانواده درمانی به کمک به افراد برای بهره گیری از نقاط قوت در روابط به منظور غلبه بر مشکلات روانی تمرکز دارد.

تفکر سیستم در خانواده نشان می دهد که رفتار های فرد از عملکرد خانواده نشات می گیرند. این امر از طریق ارزیابی اجزا یک سیستم در ارتباط با کل اعضای خانواده حاصل می شود.

خانواده درمانی عملکردی

یکی از رویکرد های کوتاه مدت خانواده درمانی، عملکردی است. خانواده درمانی عملکردی اغلب در خصوص حل مشکلات خشونت، رفتار های پرخطر و تمایل به مصرف مواد مخدر کاربرد دارد.

خانواده های نوجوانان می توانند با این نوع روش درمانی، ضمن حفط اعتماد و احترام در جست و جوی راه حل برای درمان باشند.

خانواده درمانی روایتی

خانواده درمانی روایتی یک محرک برای بیان تجربیات و داستان های زندگی توسط اعضای خانواده است. با این روش می توان چگونگی شکل گیری شخصیت را شناسایی کرد و نحوه برقراری ارتباط با دیگران را مورد بررسی قرار داد.

یکی از مزیت های خانواده درمانی روایتی شکل گیری یک دید باز نسبت به مشکلات است. در واقع به موجب آگاهی از روایات های گوناگون فرد مشکلات را عینی تر از زاویه ی دید کوچک خود درک می کند.

آموزش روانی

رویکرد آموزش روانی به کمک به اعضای خانواده برای درک بهتر سلامت روان تمرکز دارد.

در واقع درمانگران در روش آموزش روانی با هدف آماده سازی خانواده به عنوان یک سیستم حمایتی اطلاعاتی را درباره رویکرد های خود یاری، گزینه های درمان و دارو های مورد استفاده در اختیار خانواده قرار می دهند.

خانواده درمانی حمایتی

در خانواده درمانی حمایتی سعی می شود تا یک محیط امن شکل بگیرد. در یک کانون امن خانواده اعضای آن می توانند به صورت آشکارا به ابراز احساسات بپردازند و از جانب خانواده مورد حمایت قرار بگیرند.

بیشتر بخوانید: زوج درمانی چیست؟

تکنیک های خانواده درمانی

تکنیک های خانواده درمانی به نیاز های خاص یک خانواده بستگی دارند. در ادامه کاربردی ترین تکنیک های خانواده ردمانی را شرح می دهیم.

تکنیک های رفتاری

عمده تمرکز تکنیک های رفتاری به آموزش مهارت های روانی برای رسیدگی به مشکلات خاص توسط خانواه اختصاص دارد. به طور مثال ممکن است الگو سازی و ایفای نقش برای کمک به اعضای خانواده در خصوص حل مشکلات ارتباطی مفید واقع شود.

تکنیک های روان پویایی

تکنیک های روان درمانی پویشی دربردارنده ی ارزیابی چگونگی پاسخ و تفسیر تک به تک اعضای خانواده به مشکلات است. درمانگر با این تکنیک، سعی می کند بینش های عاطفی جدیدی را در خانواده شکل دهد. سپس راه های جدیدی را برای پاسخگویی موثر شناسایی نماید.

تکنیک های ساختاری

روش های ساختاری در شکل گیری پویایی قدرت در خانواده متمرکز هستند. این قبیل تکنیک ها به خانواده کمک می کند تا با ایجاد مرز های جدید، به شکل گیری روال هایی بپردازند که در بهبود عملکرد خحانواده نقش دارند.

جالب است بدانید که تکنیک های مورد استفاده در خانواده درمانی به بهبود آگاهی عاطفی، کمک به پذیرش مسائل غیر قابل کنترل، همکاری اعضا خانواده، بهبود ارتباطات و کمک به تغییرات عمده در خانواده ختم می شوند.

از سری تکنیک های موثر در خانواده درمانی می توان به تمرین همدلی، اعتبار سنجی عاطفی، گوش دادن تاملی و چارچوب بندی مجدد شناختی اشاره کرد.

کاربرد خانواده درمانی

خانواده درمانی قادر است به حل مشکلات سلامت روان فردی اعم از بیماری های مزمن، افسردگی، اضطراب و سوء مصرف مواد مخدر بپردازد.

حل تعارضات والدین و فرزندان
رویداد های استرس زا
برطرف سازی مشکلات مرتبط با فرزندپروری
حل مشکلات موجود بین خواهر و برادر
مشکلات زناشویی
سوگ یا غم از دست دادن یکی از عزیزان
طلاق
مشکلات ارتباطی
تغییرات درون خانواده
مشکلات رفتاری در کودکان و نوجوانان

بیشتر بخوانید: 6 مهارت کاربردی و ضروری در فرزندپروری

مزیت های خانواده درمانی

همان طور که بیان کردیم خانواده درمانی در شکل گیری ارتباط موثر نقش بسزایی دارد. در خانواده درمانی اعضای خانواده در می یابند که چگونه نیاز ها و افکار را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. سپس با حداقل آسیب به حل تعارضات بپردازند.

یکی از مزیت های چشمگیر خانواده درمانی، آشنایی با نحوه حل مشکلات یک عضو خانواده به وسیله ی اعضای آن است. به عبارتی دیگر در خانواده درمانی تمرکز می شود که چگونه اعضای خانواده قادر هستند مشکلات یک عضو از خانواده را حل نمایند.

به طور مثال هنگامی که یکی از اعضای خانواده به سوء مصرف مواد مخدر مبتلا است، خانواده درمانی می تواند شرایط ایجاد کننده تمایل به مصرف را تغییر دهد.

ممکن است زمانی که اشخاص تحت تاثیر بیماری های روانی قرار دارند، اعضای خانواده نسبت به نحوه ی کمک کردن آگاهی نداشته باشند. بنابراین، به بروز رفتار هایی می پردازند که جنبه های بیماری را وخیم تر سازد.

بدین ترتیب خانواده درمانی به اعضای خانواده کمک می کند تا درباره کارر هایی که می توانند در خصوص حمایت از یکی از اعضای خانواده انجام دهند، آموزش ببیند.

نکات حائز اهمیت در خانواده درمانی

در خانواده درمانی صحبت هایی درباره درگیری های عاطفی و مشکلات افراد بیان می شود که ممکن است ناراحت کننده و سخت باشند. احتمال می رود در جلسات اول خانواده درمانی فرد احساس بدی داشته باشد.

بهتر است در طول درمان به این نکته توجه کنید که درمانگر حرفه ای می تواند برای حل تعارضات و مدیریت احساسات کمک شایانی کند.

در اکثر موارد خانواده درمانی به صورت کوتاه مدت شکل می گیرد. با این وجود ممکن است تحت تاثیر نیاز و موقعیت های خانوادگی به مدت یک سال به طول بیانجامد.

در جلسات درمانی، درمانگر با هدف آگاهی از مشکلاتی که خانواده را نیازمند درمان ساخته است، سئوالاتی مطرح نماید.

علاوه بر این، احتمال می رود درمانگر به عوامل موثر در شکل گیری مشکلات، شرایط زمینه ای سلامت روان و استرس محیطی توجه نماید.

خانواده درمانی اغلب به وسیله ی درمانگران ازدواج و خانواده با مجوز LMFT ارائه می گردد. با این وجود می تواند به وسیله ی متخصصان بهداشت روان اعم از روانشناسان، مددکاران اجتماعی و مشاوران حرفه ای شکل بگیرد.

در برخی موارد برای حل برخی مشکلات خانواده درمانی موثر نمی باشد. لذا ضرورت دارد از روش های مختلف رفتار درمانی نظیر درمان شناختی- رفتاری و روان درمانی کودکان استفاده کرد.

سخن پایانی

همان طور که بیان کردیم خانواده درمانی بک رویکرد درمانی برای کمک به مسائل تاثیر گذار در سلامت روان و عملکرد خانواده است. خانواده درمانی در شکل گیری ارتباط مناسب و مدیریت تعارضات اعضای خانواده کمک شایانی می کند.

مهم ترین کاربرد های خانواده درمانی به شرح ذیل است: