هنر درمانی یک روش موثر برای درمان اختلال های روحی و روانی به شمار می رود. در واقع بهره گیری از روش های هنری در راستای ارتقا سلامت روان و بهبود اختلالات روانی به هنر درمانی شهرت یافته است. هنر درمانی به عنوان تامین کننده سلامت روانی و بهزیستی شناخته شده است. از سری مهم ترین تکنیک های هنر درمانی می توان به کلاژ، طراحی، نوشتن، نقاشی و مجسمه سازی اشاره کرد.
هنر درمانی چیست؟
به جزئت می توان گفت یکی از نیاز های اساسی بشر، هنر است. ذهن انسان دارای ویژگی هایی نظیر تخیل و خوش گذرانی است. ذهن قادر است به صراحت مرز های آینده و گذشته با بشکافد و به اعماق اقیانوس یا ابر ها سفر کند. ذهن به جاودانگی فکر می کند، این در حالی است که جسم بشر به زمان و مکان محدود است.
انسان قادر است به بهره گیری از قوه تخیل و نیروی ذهن بپردازد و به وسیله ی هنر در مسیر دستیابی به آرزو های فردی گام بردارد. بدین ترتیب هنر در کاهش تنش های زندگی نقش بسزایی دارد و می تواند در برآورده سازی آرزو های فردی کمک شایانی نماید.
هنر درمانی شیوه ای از درمان است که فرد با ورود به دنیای هنر و خلاقیت به انجام فعالیت های دیداری و شنیداری می پردازد. در طی این روند زمینه برای درمان روحی و روانی مهیا می گردد.
هنر درمانی تامین کننده سلامت روانی و بهزیستی است. در راستای کنترل اختلالات روانی نظیر پرخاشگری و خشم هنردرمانی موثر واقع است. در حقیقت با بهره گیری از هنر می توان احساسات و افکار فرد را به هنر متمرکز سازید و با ایجاد تجربه و انگیزه، در بهبود سلامت روحی و جسمانی نقش بسزایی ایفا نمایید.
هنردرمانی با بهره گیری از فعالیت هایی نظیر مجسمه سازی، نقاشی و نواختن ساز یک وجه ارتباطی میان بیمار و محیط برقرار می نماید.
بهتر است بدانید فرایند هنر درمانی تشکیل دهنده ی یک بستر برای برقراری ارتباط بیمار با محیط است که فاقد نیاز به هم صحبتی می باشد.
اثربخشی روانشناسی هنر
هنر در خصوص درمان بیماری های روح و روان کاربرد گسترده ای دارد.هنر درمانی در ذهن تاثیر چشمگیری دارد.
اکثر انسان هایی که به یک بیماری روانی مبتلا هستند، شخصیت خود را در آثار هنری و نقاشی به تصویر می کشند. هنر درمانی یک روش کاربردی برای نمایان سازی استعداد های فردی به شار می رود که زمینه شکل گیری انگیزه را مهیا می کند و در بهبود هنر اقداماتی را انجام می دهد.
علاوه بر این، مغز انسان در مواجه با هنر به ترشح هورمون های مفید می پردازد و یک ارتباط موثر را با محیط برقرار می نماید. به طور مثال فردی که خواستار نقاشی یک منظره است با رنگ های آبی و سبز ارتباط برقرار می کند. در طی این روند مغز یا دنیای درون معطوف منظره طبیعت می گردد.
در ادامه مهم ترین تاثیرات روانشناسی هنر در ذهن را بیان می کنیم:
- تخلیه هیجانی
- تمرکز و مدیریت فکری
- آموزش مهارت های کنترل احساسات
- شناسایی بهترین شیوه بیان
- کنترل هیجانات آنی
- مبدل سازی افکار منفی به مهارت های مثبت
- ایجاد احساس رضایت درونی
- کنترل احساسات
- رهایی یافتن از خشم، پرخاشگری و سرکوب احساسات
- اجتناب از برقراری رابطه با افراد سمی
- شکل گیری انگیزه با بهبود بخشی به استعداد و مهارت
- برقراری ارتباط موثر با خود
- ارتقا اعتماد به نفس و ایجاد عزیت نفس
ویژگی های حائز اهمیت هنر درمانی
به طور کلی هنر درمانی به دو صورت گروه درمانی و فردی شکل می گیرد. یکی از دشوار ترین پروسه های روانکاوی، رو یا رویی با مشکلات ناهنجار، رفتاری، ناسالم و الگو های اشتباه است. فرد به صورت ناخودآگاه تمام مشکلات را پذیرفته است و با تداوم آن ها سبب شکل گیری مشکلات پیاپی می گردد.
هنر درمانی بر آن است که وارد دنیای ناخودآگاه فرد شود و با تحلیل مفاهیم ذهنی، آن را به مفاهیم خوداگاه مبدل سازد. زین پس فرد را با الگو های ذهنی مواجه می کند و کمک کند تا فرد به شناسایی آن ها بپردازد.
اصلی ترین هدف هنر درمانی توسعه مهارت های مقابله ای جدید، کشف فردی و دستیابی به راه های نوین می باشد.
هنر درمانی برای رده سنی های مختلف کاربرد دارد. با این وجود هنر درمانی برای اشخاصی که از بیماری های جسمانی در رنج هستند و تحت تاثیر بیماری محتمل استرس و اضطراب گسترده ای قرار دارند، موثر عمل می کند. از سری بیماری هایی که با هنر درمانی قابل بهبود هستند می توان به بیماری های صعب العلاج، سرطان، اوتیسم و ام اس اشاره کرد.
در ادامه مهم ترین شرایطی را که در راستای درمان نیازمند هنردرمانی است را نام می بریم:
- سرطان
- کهولت سن
- اختلالات خوردن
- اضطراب
- افسردگی
- اختلال مصرف مواد مخدر
- اختلال استرس پس از سانحه
- مشکلات خانواده ای
- مشکلات عاطفی
- مسائل روانی- اجتماعی
تکنیک های هنر درمانی
در هنر درمانی اعتقاد بر آن است که می توان با بیان خلاق، میزان بهزیستی روانی و شفا را تقویت کرد. بهره گیری از روش های هنری در راستای ارتقا سلامت روان و بهبود اختلالات روانی به هنر درمانی شهرت یافته است.
خلق یک اثر هنری در کشف احساسات، مقابله با استرس، توسعه خودآگاهی، ارتقا عزت نفس و کار بر روی مهارت های اجتماعی کمک شایانی می کند.
توجه: جهت بهبود مهارت های شخصی و رسیدن به خودشناسی، می توانید از دوره های توسعه فردی موسسه هفتاد استفاده کنید.
تکنیک های هنردرمانی به شرح ذیل هستند:
- انجام فعالیت با خاک رس
- رنگ آمیزی
- نقاشی با انگشت
- رنگ آمیزی
- کلاژ
- مجسمه سازی
- عکاسی
- طراحی
- منسوجات
- نقاشی
- دودلینگ و خط خطی
- دیجیتال
مهم ترین تکنیک های هنر درمانی
طراحی
یکی از تکنیک های هنر درمانی، طراحی است. طراحی شامل استفاده از یک آیتم برای علامت گذاری ساده است. از سری لوازم مورد نیاز برای طراحی می توان به پاستل، خودکار، مداد رنگی، مداد، زغال چوب و بستر های کاغذی اشاره کرد.
اکثر درمانجویان با لوازم مورد استفاده در طراحی آشنایی دارند. عده ای از مردم طراحی را یک مهارت تخصصی قلمداد می کنند که می تواند دربردارنده ی ایده های از قبل پیش بینی شده باشد. این امر مانع درگیر شدن مدد جو در تکنیک های طراحی برای درمان به شمار می رود.
لذا بهتر است درمانگر به درمانجو یادآور شود که هدف اصلی هنر درمانی کشف جنبه های احساسی از طریق هنر است و به تولید یک اثر هنری توجه چندانی نمی شود.
عکاسی
یکی از تکنیک های هنر درمانی، عکاسی است. با بهره گیری از عکاسی هنرجو می تواند تصاویر گذشته و زنده کننده خاطرات را به عنوان یک محرک مورد استفاده قرار دهد. سپس تصاویر را با بهره گیری از فناوری دیجیتال، در راستای ایجاد چارچوب مثبت استفاده نماید.
درمانجویان می توانند با استفاده از تلفن های هوشمند مجموعه ای از تصاویر را ایجاد نمایند که با مفهوم داستان گذشته شباهت هایی دارد.
از مهم ترین لوازم عکاسی می توان به دوربین دیجیتال یا هوشمند و عکس های قدیمی اشاره کرد. بهتر است بدانید عکس های قدیمی را می توان با تکنیک های هنر درمانی به صورت دیجیتال تغییر داد.
مجسمه سازی
مجسمه سازی به عنوان یک تکنیک هنر درمانی به درمانجو کمک می کند تا موقعیت ها را چند بعدی تلقی کنند و از دیدگاه های مختلف به یک موضوع بنگرند.
مجسمه سازی یک هنر لمسی به شمار می رود که به درمانجو کمک می کند تا محیط را شکل دهد. مجسمه سازی با ابزار هایی نظیر خاک رس و کاغذ ماشه ای انجام می پذیرد. احتمال می رود درمانجو از ابازر های تزئینی برای ساختار دهی به مجسمه نظیر کنده کاری استفاده نماید.
کلاژ
کلاژ یک رویکرد منفعلانه برای خلق است. کلاژ در مقایسه با طراحی و نقاشی برای درمانجو هایی که در تصمیم گیری با مشکل مواجه می شوند، کاربرد گسترده ای دارد. از آنجایی که کلاژ بر اساس تصاویر بازسازی و دستکاری شده طراحی می گردد به مثابه ی تصاویر مجلات می ماند.
کلاژ به موجب سازماندهی تصاویر یک روش کمتر تهدید آمیز برای بیان احساسات و افکار است. زیرا عمدتا به ساخت و ساز نقاشی تمرکز دارد و از اختراع یک نقاشی اجتناب می کند.
کاربردی ترین لوازم هنری کلاژ شامل بستر های کاغذی، چسب، قلم، مداد، رنگ، منگوله، تمبر، کاغذ های طرح دار، مجلات می شود.
نقاشی
نقاشی در هنر درمانی دربردارنده ی آبرنگ، رنگ آمیزی اسپری، رنگ های اکریلیک و … است. نقاشی یک رویکرد آزاد است که در آن می توان یک تصویر را در بوم خالی به تصویر کشید.
تکنیک و تجهیزات رنگ آمیزی عمدتا برای بیماران آشنا هستند. با این وجود احتمال می رود که این تصور وجود داشته باشد برای شرکت در نقاشی برخورداری از استعداد امری ضروری است.
نوشتن
نوشتن در هنر درمانی در راستای داستان نویسی، ژورنال نویسی هنری و کمیک کاربرد گسترده ای دارد. این تکنیک درمانی برای رها کردن محتوای نوشته توسط درمانجو مورد استفاده قرار می گیرد.
مهم ترین لوازم نوشتن شامل کاغذ و قلم می شود. جالب است بدانید که استفاده از کلمات کلیدی خاص و نوشتن آن ها در هنر درمانی می تواند به مشتری کمک کند تا افکار و احساسات خود را درباره یک موضوع خاص تقویت نماید.
منسوجات
منسوجات در هنر درمانی شامل عروسک و اسباب بازی های پر شده می باشد. این نوع از هنر درمانی برای افراد دارای مشکلات جسمانی و بزرگسال هایی که در بهره گیری از لوازم های هنری با مشکل مواجه هستند و مستلزم مهارت های حرکتی ظریف می باشند، کاربرد دارد.
دیجیتال
بهره گیری از تکنیک دیجیتال در هنر درمانی، یک روند رو به رشد به شمار می رود که در سیر تکامل قرار دارد. تکنیک های دیجیتال شامل ایجاد پروژه های هنری پیچیده با بهره گیری از نرم افزار های گرافیکی و ویرایش ویدئو می شوند.
به موجب قابلیت اشتراک گذاری تصاویر به عنوان یک رسانه دیجیتال آنلاین، ضرورت دارد تا هنر جو درباره محدودیت های حاکم در نحوه ذخیره تصاویر مطلع باشد.
توجه داشته باشید که دیجیتال به عنوان یک تکنیک هنردرمانی در خصوص نسل های آینده که در عصر وابسته به دیجیتال عمل می کنند، حائز اهمیت خواهد بود.
همچنین بخوانید:
