مدیریت عملیات سازمان حوزه ای از تجارت به شمار می رود. مدیریت عملیات یکی از دروس اجباری و اصلی در دوره MBA است که دربردارنده مسائل جزئی و کلی در حوزه کسب و کار می‌باشد. ما در این مقاله مباحثی را در خصوص پاسخ دهی به سئوال “مدیریت عملیات چیست؟” ارائه داده ایم.
مفهوم کلی مدیریت عملیاتی سازمان چیست؟
در یک کسب و کار بخش‌های مختلف مشغول فعالیت هستند. به طور مثال در یک شرکت بخش مالی بر روی دارایی، سرمایه گذاری، حقوق کارمندان و گردش نقدینگی تمرکز دارد.
یکی از بخش‌های حائز اهمیت در سازمان، مدیریت عملیات است.
مدیریت عملیات مشمول کلیه فرایندهایی می‌شود که یک ماده اولیه به تحویل یک محصول منتهی می‌گردد.
بدین ترتیب آگاهی از اصول مدیریت عملیات برای مدیران کارآمد امری ضروری تلقی می‌شود.
مدیریت عملیات بخشی از مدیریت در رابطه با طراحی و مدیریت زنجیره تامین، محصولات، خدمات و فرایندها می‌باشد.
به عبارتی دیگر مدیریت عملیات دربردارنده مسائل جزئی و کلی در حوزه کسب و کار است.
مدیریت عملیاتی سازمان یکی از دروس اجباری و اصلی رشته MBA به شمار می رود. در این درس به اجرای فعالیت‌های اصلی سازمان به صورت بهینه تاکید می‌شود.
بهتر است بدانید که مدیریت عملیاتی سازمان یک برنامه کوتاه مدت محسوب می‌شود. این برنامه کوتاه مدت نیاز مراجعه زیر دستان به مدیران را در راستای دریافت وظایف کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مدیریت عملیات باعث می‌شود تا مدیران یک سازمان برای نظارت بر کارکرد زیر دستان، کمتر به بخش کارکنان مراجعه کنند.
مشاهده دوره ها: دوره های مدیریتی
هدف مدیریت عملیاتی سازمان چیست؟
هدف مدیریت عملیات در حوزه مدیریت دسترسی به توسعه است. سپس در کنار توسعه، به بهره گیری به نحو احسن از منابع موجود تمرکز دارد.
غرض از استفاده از مواد اولیه ارائه خدمات به مشتریان در کسب و کار می‌باشد.
بهینه سازی خروجی
مدیریت عملیاتی سازمان در راستای بهبود و بهینه سازی فرایندهایی که بر روی محصولات تاثیر می گذارند، نظارت می‌کند.
نظارت مدیر عملیات سبب کاهش نرخ نقش، کاهش هزینه و افزایش کیفیت خروجی می‌گردد.
مزیت رقابتی
بی شک با نظارت همه جانبه مدیر عملیات در پروسه تولید محصولات، کیفیت خدمات ارتقا می‌یابد. در طی این روند، سازمان از فضای رقابتی فاصله می‌گیرد و در راستای جذب مشتریان جدید گام بر می دارد.
سطوح مختلف مدیریت عملیاتی سازمان چیست؟
سطح تاکتیکی
به طور کلی سطح تاکتیکی، حاکی از بهره‌گیری از تکنیک‌های کاربردی در راستای موفقیت یک مجموعه دارد.
در مدیریت عملیاتی سازمان، سطح تاکتیکی در بردارنده یکی از مفاهیم مهم علم اقتصاد و مدیریت، به نام تعیین ساختار بهره وری سازمان، روش‌های مدیریت بر پروژه، انتخاب تجهیزات و جایگزین سازی مناسب است.
سطح استراتژی یا راهبردی
مدیریت استراتژیک شامل طرح بلند مدتی است که در خصوص دستیابی به اهداف یک شرکت تعبیه می‌گردد.
سطح استراتژی در مدیریت عملیات متشکل از مشخص سازی اندازه و موقعیت شرکت، آنالیز سیستم ها، تصمیم گیری شبکه های ارتباط و طرحی زنجیره است.
سطح عملیاتی
مسائل عملیاتی در مدیریت عملیات بیانگر کنترل کیفیت، برنامه ریزی، کنترل تولید، مدیریت موجودی محصولات، سیاست نگهداری و تعمیر تجهیزات، حمل و نقل است.
اهمیت مدیریت عملیات
مدیریت عملیات در سازمان‌های کوچک امری ساده به شمار می رود. در واقع در سازمان‌هایی که تعداد کارمندان کمتر از 20 نفر است، مجموع کارمندان با شرکت در مدیریت فرایندها سبب هموار شدن مسیر می‌شوند.
این در حالی است که در سازمان‌های بزرگ، در خصوص افزایش بازدهی شرکت می بایست به تسهیل فرایندها پرداخت. زیرا در سازمان‌های بزرگ شرکت همه کارمندان (بالای 20 نفر) در مدیریت فرایندها مفید واقع نمی‌شود.
مشخصه‌های برنامه ریزی فرایندهای مدیریت عملیاتی سازمان
موقعیت مکانی سازمان
یکی از مؤلفه هایی که به صورت مستقیم بر روی میزان سود دهی تاثیر می گذارد، موقعیت مکانی یک کسب و کار است.
در واقع در کسب و کار هایی که خدمات و کالاهای فیزیکی به فروش می‌رسند، موقعیت مکانی سازمان حائز اهمیت است.
در راستای انتخاب موقعیت مکانی سازمان می‌بایست عواملی اعم از دسترسی مشتریان، اجاره، مواد اولیه، امنیت، حمل و نقل کارکنان را مد نظر قرار داد.
تجهیزات نوین
تجهیزات موجود در سازمان با میزان بازدهی و سود دهی شرکت در ارتباط هستند. به طور مثال زمانی که یک تجهیز نوین در خصوص تولید قطعات در شرکت تعبیه می‌شود، روند تولید محصولات تسریع پیدا می‌کند.
فرایندهای کسب و کار
فرایند یا پروسه کسب و کار، به برقراری هماهنگی میان کارمندان، تجهیزات و وظایف اختصاص دارد. غرض از ایجاد هماهنگی، ارائه محصول و خدمات مناسب است.
مدیران عملیات موظف هستند به منظور شناسایی آسان مشکلات موجود در سازمان، اجرای فعالیت های کارآمد، پروسه‌های کسب و کار را به صورت شفاف برای بخش های مختلف شرکت بازگو نمایند.
سازمان ها همواره دستخوش تغییر هستند.
لذا مدیران موظف هستند فرایندهایی را در کسب و کار اتخاذ نمایند که کارآمد باشد. به طور مثال زمانی که شرکت در مسیر رشد گام برداشته است، مدیر مسئولیت هماهنگ سازی مواد اولیه، کارمندان، منابع و مواد مورد نیاز را بر عهده دارد.
کارمندان
همان طور که بیان کردیم، فرایندهای کسب و کار تعیین کننده میزان مهارت و تعداد کارمندان در یک شرکت هستند.
تعداد کارمندان مورد نیاز برای انجام وظایف از یک سازمان به سازمانی دیگر متغیر است. در مواردی احتمال می رود یک سازمان برای اتمام وظایف اولیه به کارمندان متعددی نیاز پیدا کنند.
تعداد کارمندان و کیفیت انجام وظایف تاثیر مثبتی بر روی فرایندهای مدیریت عملیات و سود عاید یک سازمان ایفا می‌کنند.
بدین ترتیب یک سازمان موفق، کارمندان را بر اساس مهارت انجام وظیفه، در تیم‌های مختلف تقسیم بندی می‌کند.
مسئولیت مدیریت عملیاتی سازمان در کسب و کار
مسئولیت مدیریت عملیاتی سازمان شامل اموری می شود که فرد مسئول بخش، در سازمان پیاده می کند.
طراحی محصولات
یکی از مؤلفه های اصلی در مسئولیت‌های مدیریت عملیات، کسب اطمینان خاطر از تولید محصولات بر حسب نیازهای مشتری می‌باشد.
در حقیقت برنامه ریزی برای تولید محصول‌هایی که تقاضا کننده‌های سازمان، خواهان خرید محصول تولیدی باشند، جزو مسئولیت‌های مدیریت عملیات به شمار می‌رود.
طراحی محصولات شامل تولید ایده‌هایی جدید است که سبب تولید محصولات نوین می‌گردد.
مصرف کنندگان همواره در راستای خرید محصولات به کمیت و کیفیت توجه دارند. لذا سازمان موظف است به ایجاب سیستم‌هایی بپردازد که محصولات تولیدی تامین کننده نیازهای مشتریان باشند.
بهینه سازی فرایندهای کسب و کار
مهم ترین کارکرد مدیریت عملیات شامل برنامه ریزی، سازماندهی، نظارت و بهینه سازی فرایند های کسب و کار می‌باشد.
برای بهینه سازی فرایندهای کسب و کار در سازمان می بایست میان بخش‌های مختلف نوعی هماهنگی و یکپارچه سازی را حاکم کرد.
کوچک شمردن هزینه‌های عملیاتی
مدیریت عملیات در حوزه هزینه‌های عملیاتی سعی دارد تا فعالیت‌های سازمان از محدود بودجه فراتر نروند.
بدین ترتیب در راستای تولید محصولات به خرید مواد اولیه مقرون به صرفه، انتخاب کارمندان مناسب بخش، سرمایه گذاری در ماشین آلات و ساده سازی روند تولید تاکید دارد.
بهینه سازی منابع با توسعه راهبردها
بهینه سازی منابع، یکی از مؤلفه‌های مهم در توسعه راهبرد به شمار می رود. این استراتژی شامل تغییرات سازمان دهی منابع انسانی الی بهبود دسترسی کارمندان می‌گردد.
پیش بینی
یکی از مسئولیت‌های مهم مدیریت عملیاتی سازمان، پیش بینی است. پیش بینی به یک کسب و کار کمک می‌کند تا از میزان محصولات مورد نیاز در خصوص تامین تقاضای مشتریان مطلع گردد.
در پیش بینی وقایعی که در آینده طبق داده‌های گذشته شکل می گیرند، توجه می شود. مدیر سازمان برای مشخص کردن روند مصرف در آینده، به بررسی داده‌های گذشته و حال درباره محصولات تمرکز می‌کند.
مدیریت فرایند تولید
مدیریت فرایند تولید جزئی از مدیریت زنجیره تامین محسوب می‌شود که دربردارنده مواد اولیه تا محصول تولیدی است. در واقع فرایند تولید موظف به کنترل بر روی کارکرد کارمندان، حمل و نقل، توزیع و تحویل خدمات است.
مدیریت عملیات با هدف تامین کالا با قیمت مناسب به مدیریت زنجیره تامین تاکید دارد.
مدیریت زنجیره تامین شامل موجودی کالا، پروسه تولید، توزیع، فروش است.
مدیریت پروسه تحویل خدمات
یکی از وظایف مدیر عملیات در قالب یک سازمان یا شرکت، مدیریت در تحویل است. در مدیریت تحویل مدیر به متقاضی اطمینان خاطر می‌دهد که کالا در موعد مناسب به دست مشتری می‌رسد.
مدیر عملیاتی موظف است کیفیت کالاهای تحویلی را بررسی کند و بر اساس نیاز های عملکردی به برآورد سازی نیاز ها بپردازد.
در صورت عدم رضایت مشتری، مدیر عملیات به دریافت بازخورد می پردازد و محصول را به بخش تولید ارسال می سازد.
بیشتر بخوانید:
تکنیک‌های مدیریت زمان ویژه مدیران کسب و کار
بخش‌های مهم برای دستیابی به سمت مدیریت عملیاتی سازمان
مهارت های حائز اهمیت در خصوص دسترسی به سمت مدیریت عملیاتی سازمان در سه بخش مهارتهای ذهنی، مهارتهای ارتباطی و مهارتهای فنی- تخصصی تقسیم بندی می‌شوند.
مهارتهای ذهنی
یکی از شاخصه‌های اصلی برای تبدیل شدن به یک مدیر عملیاتی مجرب، بهره گیری از مهارتهای ذهنی در مدیریت پروژه است. دسترسی به این امر نیازمند تعیین یک دید کلی نگرانه از اندازه پروژه است تا مدیر بتواند به تعیین مدت زمان انجام کار و حدود بودجه بپردازد.
مهارتهای ارتباطی
مدیر عملیاتی، تنها سطح مدیریتی است که به صورت مستقیم بر روی عملکرد کارکنان نظارت می‌کند. در حقیقت مدیر عملیاتی ناظر کیفی خط مقدم است.
مدیر ارشد عملیاتی به عنوان یک راه ارتباطی میان مدیر ارشد و کارمندان به شمار می رود. وی موظف است در سازمان خواسته‌های مدیر را به کارمندان انتقال دهد. سپس نتایج کار کارمندان را برای مدیر گزارش دهد.
انتقال خواسته‌های مدیر و گزارش فعالیت کارمند مستلزم برخورداری از مهارت ارتباطی به صورت واضح و شفاف است.
بیشتر خوانید:
مدیریت کسب‌وکار به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟
مهارتهای فنی
برای مبدل شدن به یک مدیر عملیاتی برتر در سطح دنیا ضرورت دارد تا به صورت جزئی از مباحث کسب و کار آگاهی داشته باشید.
فردی که با جزئیات دنیای کسب و کار آشنایی داشته باشد، به آسانی به تشخیص نارسایی‌ها می‌پردازند.
برخورداری از مهارت فنی سبب می‌گردد تا مدیر عملیاتی بتواند کیفیت عملکرد کارمندان را ارزیابی نماید.
ما در این مقاله سعی کردیم درباره “مدیریت عملیاتی چیست؟” مطالبی را ارائه دهیم. امیداوریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید.
بیشتر بخوانید:
ثبت نام در دوره های مدیریت کسب و کار موسسه آموزش عالی آزاد هفتاد با ارائه مدرک معتبر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری:
