روانشناسی صنعتی-سازمانی یکی از شاخه های روانشناسی است که با هدف مطالعه و درک رفتار انسان در محیط کار طراحی شده است. عمده تمرکز روانشناسی صنعتی- سازمانی به افزایش بهره وری در محیط کار و مسائل مرتبط اعم از رفاه جسمانی و روانی اختصاص دارد.
روانشناسی صنعتی- سازمانی
روانشناسی صنعتی- سازمانی شاخه ای از روانشناسی است که نظریه و اصول روانشناسی را در سازمان ها مورد استفاده قرار می دهد. این رشته با عنوان روانشناسی I-O نیز شناخته می شود و به افزایش بهره وری در محیط کار و مسائل مرتبط اعم از رفاه جسمی و روانی کارکنان تمرکز دارد.
روانشناس های صنعتی- سازمانی وظیفه های مختلفی اعم از مطالعه نگرش ها، رفتار کارگران، ارزیابی شرکت ها و انجام آموزش های رهبری را انجام می دهند.
اصلی ترین هدف رشته روانشناسی صنعتی- سازمانی مطالعه و درک رفتار انسان در محیط کار است.
روانشناسی صنعتی- سازمانی اغلب در دو جنبه اصلی در نظر گرفته می شود. جنبه اول صنعتی است که شامل بررسی چگونگی تطبیق افراد با نقش های شغلی خاص می شود. این بخش از روانشناسی I-O به عنوان روانشناسی پرسنل نیز شناخته می شود.
افرادی که در جنبه صنعتی روانشناسی I-O مشغول فعالیت هستند به ارزیابی ویژگی های کارکنان می پردازند. سپس افراد را در مشاغلی که عملکرد خوبی دارند، مطابقت می دهند. از سری کارکرد های دیگری که در این جنبه قرار می گیرد شامل آموزش کارکنان، توسعه استاندارد و اندازه گیری عملکرد شغلی می شود.
جنبه دوم روانشناسی I-O بخش سازمانی است که بر درک چگونگی تاثیر گذاری سازمان بر رفتار افراد تمرکز دارد. ساختار های سازمانی، هنجار های اجتماعی، سبک های مدیریت و … از جمله عواملی هستند که می توانند بر نحوه رفتار افراد در یک سازمان تاثیر بگذارند.
روانشناسان صنعتی- سازمانی در تلاش هستند تا عملکرد و سلامت فردی را بهبود ببخشند و برای کل واحد های سازمان سودمند واقع شوند.
ریشه روانشناسی I-O به روانشناسی تجربی باز می گردد و دارای زیر حوزه های مختلفی اعم از تعامل انسان و کامپیوتر، روانشناسی پرسنل و عوامل انسانی می شود.
همچنین بخوانید:
شاخه های اصلی روانشناسی چیست؟ 18 شاخه اصلی روانشناسی
شش حوزه کلیدی در روانشناسی صنعتی- سازمانی
بر اساس کتاب روانشناسی کاربردی در کار: مقدمه ای بر روانشناسی صنعتی- سازمانی نوشته ی موچینسکی، اکثر روانشناسان I-O در یکی از شش حوزه کلیدی مشغول کار هستند.
انتخاب کارمندان
در حوزه انتخاب کارمندان ارزیابی های کارکنان توسعه پیدا می کند. به طور مثال برای تعیین واجد شرایط بودن متقاضیان برای یک موقعیت خاص از آزمون های غربالگری بهره گرفته می شود.
ارگونومی
یکی از حوزه های کلیدی روانشناسی I-O، ارگونومی است. زمینه ارگونومی شامل طراحی رویه ها و تجهیزات طراحی شده است که برای به حداکثر رساندن عملکرد و به حداقل رساندن آسیب کاربرد دارد.
توسعه سازمانی
روانشناس های I-O در زمینه توسعه سازمانی مشغول فعالیت هستند. روانشناسان در این حوزه از طریق افزایش سود، طراحی مجدد محصولات و بهبود ساختار سازمانی کمک شایانی در بهبود سازمان می کنند.
مدیریت عملکرد
روانشناس های صنعتی- سازمانی در زمینه مدیریت عملکرد فعالیت می کنند. آن ها برای تعیین سطح موفقیت و میزان عملکرد مناسب کارمندان تکنیک ها و ارزیابی هایی را توسعه می دهند.
آموزش و توسعه
در زمینه آموزش و توسعه فردی افراد حرفه ای کار می کنند و تعیین می کنند که کدام مهارت ها برای انجام مشاغل خاص، توسعه و ارزیابی برنامه های آموزشی کارکنان ضروری است.
توجه: جهت بهبود مهارت های شخصی و رسیدن به خودشناسی، می توانید از دوره های توسعه فردی موسسه هفتاد استفاده کنید.
زندگی کاری
حوزه زندگی کاری بر بهبود رضایت کارکنان و به حداکثر رساندن بهره وری نیروی کار تمرکز دارد. ممکن است روانشناسان I-O در زمینه زندگی کاری در خصوص یافتن راه هایی برای افزایش پاداش شغل تلاش کنند یا برنامه هایی را طراحی نمایند که کیفیت زندگی در محل کار را بهبود ببخشد.
مباحث روانشناسی صنعتی- سازمانی
انگیزه کارکنان
یکی از مبحث هایی که متخصصان روانشناسی صنعتی- سازمانی به آن توجه ویژه دارند، انگیزه کارکنان است. ممکن است متخصصان در این حوزه از اصول روانشناختی در خصوص کمک به حفظ انگیزه کارگران استفاده کنند.
تست کارکنان
اصول و آزمون های روانشناختی اغلب به وسیله ی روانشناسان I-O برای کمک به کسب و کار ها مورد استفاده قرار می دهد. هدف از استفاده از آزمون های روانشناختی انتخاب نامزد هایی است که برای مشاغل خاص مناسب هستند.
رهبری
ممکن است روانشناسان صنعتی- سازمانی از مبحث رهبری برای کمک به رهبران در توسعه راهبرد های مناسب یا آموزش مدیران برای بهره گیری از مهارت های مختلف رهبری در راستای مدیریت موثر تر استفاده کنند.
طراحی محصول
عده ای از روانشناسان I-O در توسعه محصولات مصرف کننده و محل کار نقش دارند.
تنوع در محل کار
متخصصان در حوزه روانناسی سازمانی با بهره گیری از مبحث تنوع در محل کار سعی دارند تا با توسعه شیوه های استخدامی و آموزش به کارکنان در حوزه تنوع و شمول به کمک کسب و کار بپردازند.
عملکرد محل کار
روانشناسان I-O با هدف به حداکثر رساندن عملکرد کارکنان اغلب رفتار ها را در محل کار مطالعه می کنند و به طراحی محیط ها و رویه ها می پردازند.
بیشتر بخوانید:
شخصیت های تاثیر گذار در تاریخچه روانشناسی صنعتی- سازمانی
در زمینه روانشناسی IO شخصیت های برجسته ای نقش داشته اند. یکی از شخصیت های تاثیرگذار در تاریخچه روانشناسی صنعتی- سازمانی، فردریک دبلیو تیلور بوده است. وی در عرصه مهندس مکانیک مشغول فعالیت بوده است و یک کتاب در زمینه بهبود کارایی صنعتی را به نگارش درآورده است.
یک روانشناس کاربردی به نام هوگو مونستربرگ یک متن را درباره ی چگونگی استفاده از روانشناسی برای اهداف صنعتی، شغلی و سازمانی تدوین کرد. متن هوگو تاثیر شگرفی در توسعه اولیه رشته روانشناسی IO داشت.
یکی از طرفداران اولیه بررسی چگونگی تاثیر تفاوت های فردی بر رفتار انسان، جیمز مک کین کتل بوده است. همچنین کرت لوین یک روانشناس تاثیر گذار در توسعه رشته روانشناسی IO بوده است که به توصیف سبک های رهبری پرداخته است. لوین به جای در نظر گرفتن رفتار فردی، به بررسی تمام نیروهایی که بر یک موقعیت تاثیر می گذارند، متمرکز بود.
یکی دیگر از روانشناس های تاثیرگذار در روانشناسی صنعتی- سازمانی، رابرت یرکس بوده است. وی تحت تاثیر کار خود در زمینه تست هوش شهرت یافته بود.
رابرت یرکس تست های هوش آلفا و بتا را برای ارتش ایالات متحده در خصوص ارزیابی سربازان استخدامی در طول جنگ جهانی اول ایجاد کرد. از نمره های آزمون ها برای تعیین قابلیت های پاسخ دهنده اعم از توانایی خدمت و پتانسیل رهبری استفاده می شده است.
مشاغل در روانشناسی صنعتی- سازمانی
از آنجایی که میزان متقاضیان برای فعالیت در رشته روانشناسی صنعتی- سازمانی افزایش پیدا کرده است، می توان یقین پیدا کرد که میزان علاقه به این رشته در سطح بالایی قرار دارد.
به استناد از پیش بینی های اداره آمار کار ایالات متحده، روانشناسی I-O یکی از مشاغل رشد سریع است که دستمزد آن به طور سالیانه بیش از 10 درصد افزایش پیدا می کند.
دستمزد کارکنان در حوزه روانشناسی صنعتی – سازمانی به مثابه ی سایر زمینه های تخصصی تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر موقعیت جغرافیایی، پیشینه تحصیلی، منطقه اشتغال و تجربه فرد قرار دارد.
همچنین میزان حقوق افراد دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا به طور سالیانه در سطح بالایی قرار می گیرد.
فرصت های شغلی نیز برای کسانی که با رشته روانشناسی IO در مناطق شهری بزرگ هستند، بیشتر است و دستمزد آن ها در سطح بالاتری قرار دارد.
واجدین شرایط برای تحصیل در روانشناسی صنعتی- سازمانی
دانش پژوه هایی که به اعمال اصول روانشناسی در محیط واقعی علاقه مند هستند، می توانند در رشته روانشناسی صنعتی- سازمانی شرکت کنند. اگر به روانشناسی و موضوعات مرتبط اعم از طراحی محصول، کامپیوتر، آمار و مهندسی علاقه دارید، ممکن است رشته روانشناسی IO برای شما ایده آل باشد.
بیشتر بخوانید:
