روانشناسی فیزیولوژیکی به کارکردهای بیولوژیکی بدن انسان تمرکز دارد. این شاخه از روانشناسی سعی دارد تا نحوه تاثیرگذاری روانشناسی فیزیولوژیک بر نحوه تفکر، احساس و ذهن را بررسی کند. مطالعه فیزیولوژیکی دارای ریشه عمیقی در اصول بنیادی عملکرد های تشریحی و بیولوژیکی انسان است. ما در این مقاله قصد داریم درباره ی “روانشناسی فیزیولوژیک چیست؟” اطلاعاتی را ارائه دهیم.
روانشناسی فیزیولوژیکی چیست؟
یکی از رشته‌های روانشناسی، روانشناسی فیزیولوژیکی است که به کارکردهای بیولوژیکی بدن انسان و چگونگی تاثیر آن بر نحوه تفکر، احساس و ذهن یا عمل می‌پردازد.
در عرصه مدرن جهان روانشناسی فیزیولوژیکی به جنبه‌های تشریحی، بیولوژیکی و فیزیولوژیکی پدیده‌های روانی تمرکز دارد. به عبارتی دیگر مطالعه فیزیولوژیکی دارای ریشه عمیقی در اصول بنیادی عملکردهای تشریحی و بیولوژیکی انسان می‌باشد.
روانشناسی فیزیولوژیکی متشکل از دو کلمه فیزیولوژی و روانشناسی است. کلمه فیزیولوژی مشتق کلمه فیزیولوژیا به معنی فلسفه طبیعی و لاتین است. به مطالعه عملکرد بخش های مختلف بدن انسان و نحوه عملکرد آن ها در کنار هم برای زنده نگه داشتن، فیزولوژی اطلاق می‌شود.
روانشناسی نیز حاکی از مطالعه ذهن و روح دارد و نحوه تفکر، احساسات و اعمال انسان را کنترل می‌نماید.
روانشناسی فیزیولوژیک یا روان فیزیولوژی، رشته‌ای است که به بررسی رابطه بین روانشناسی (عواطف، رفتار، شخصیت و عملکرد شناختی) و فعالیت فیزیولوژیک مغز و سایر اعضای بدن انسان می‌پردازد. این رشته بر اساس دانش فیزیولوژی و علوم روانشناختی، تلاش می‌کند تا با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته مانند EEG، MRI و PET، به بررسی روند فعالیت مغزی، هورمون‌ها و فعالیت‌های بیولوژیکی دیگر در پاسخ به تحریکات روانی و رفتارهای مختلف بپردازد.
روان فیزیولوژیک به عنوان یک رشته تلاش می‌کند تا بین عوامل فیزیولوژیکی و رفتارهای شناختی و عاطفی ارتباط‌هایی برقرار کند.
جالب است بدانید که رشته روان فیزیولوژی از زمینه‌های متعددی شامل علوم شناختی، علوم اعصاب، فیزیولوژی، پزشکی و روانشناسی استفاده می‌کند.
همچنین بخوانید : نوروپلاستی چیست؟
به چه کسانی روانشناس فیزیولوژیک اطلاق می شود؟
عمده تخصص روانشناسان فیزیولوژیک به مطالعه چگونگی تاثیر بافت‌ها و اندام‌های داخلی بدن و فرایندهای پاتوفیزیولوژیکی اختصاص دارد که می‌تواند وضعیت‌های ذهنی، احساسات و رفتار های انسان را تحت تاثیر قرار دهد.
اغلب روانشناسان فیزیولوژیک در یک محیط مراقبت‌های بهداشتی مشغول به کار هستند و سعی دارند تا وضعیت بیماران دارای مشکلات جسمانی و ناتوانی را بهبود ببخشند.
بدین ترتیب روانشناسان فیزیولوژیک سعی دارند تا دانش خود را درباره ی چگونگی واکنش مغز به درمان بیمارهایی که از اختلال‌های شناختی و عصبی در رنج هستند، به کار بگیرند.
بهتر است بدانید که در خصوص تبدیل شدن به یک روانشناس فیزیولوژی ضرورت دارد از مدرک کارشناسی ارشد درروانشناسی فیزیولوژیکی برخوردار باشید.
عملکرد روانشناس‌های فیزیولوژیک
رشته‌ی مطالعاتی روانشناسی فیزیولوژیک یک رویکرد تجربی و کاربردی در مطالعه مغز و رفتار انسان دارد.
جالب است بدانید که اصلی ترین جزء روانشناسان فیزیولوژی تحقیق است. این قبیل روانشناسان یک رویکرد عملی در کشف پیوندهای بین سیستم عصبی، ارگان‌های مختلف بدن ایجاد می‌کنند. همچنین چگونگی مغز در پاسخ به یک محرک رفتار خاص را اتخاذ می‌نمایند.
حوزه مطالعاتی روانشناسان فیزیولوژیکی چیست؟
به طور کلی روانشناس‌های فیزیولوژیکی به مطالعه پیوند بین ذهن و بدن می‌پردازند. این قبیل روانشناسان بر این باور هستند که ذهن یک فرد نتیجه عملکرد سیستم عصبی است.
اغلب روانشناسان فیزیولوژی به مسائل مرتبط با خواب، احساسات، حواس، ارتباطات، یادگیری، حافظه، بلع و رفتار باروری سر و کار دارند. همچنین با مطالعه روانپزشکی خواستار درک چگونگی تاثیر بخشی داروها بر مغز هستند.
اگر می‌خواهید نقش یک روانشناس فیزیولوژیک را بهتر درک کنید باید ذهن و بدن را به عنوان دو موجودی که دارای عملکردهای مرتبط هستند، در نظر بگیرید. با وجود اینکه مکانیسم شکل گیری هوشیاری در مغز به طور کامل مورد درک قرار نگرفته است، مغز تاثیر بسزایی در افکار و شخصیت انسان ایجاد می‌کند.
مغز حاوی مواد شیمیایی به نام انتقال دهنده‌های عصبی است که به عنوان یک ارتباط میان نورون‌ها عمل می‌کند. این مواد شیمیایی اعم از دوپامین و سروتونین نقش مهمی در تعیین خلق و خو، اشتها و تفکر فرد دارند.
عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز زمینه ساز شکل گیری بیماری‌های روانی مانند افسردگی، بیماری پارکینسون، اسکیزوفرنی، اوتیسم و اختلالات شخصیتی می‌شود.
بیشتر بخوانید: الگوی رابطه زوجی براساس نیمرخ روانی MMPI
آزمایشات و تحقیقات روانشناسی فیزیولوژیکی
روانشناسی فیزیولوژیکی در مطالعه رفتار انسان به عنوان یک ابزار اصلی از مطالعات تجربی با بهره گیری از حیوانات در آثارشان وابسته است.
با وجود اینکه کسب نتیجه مشابه با استفاده از بافت های حیوانی و برنامه های رایانه ای در مطالعات تجربی و تحقیقاتی سخت است، اما استفاده از انسان در آزمایش‌های خاص یک امر غیر اخلاقی است.
در اکثر موارد روانشناسان فیزیولژیک قبل از شرکت در آزمایشات به ارزیابی مسائل اخلاقی می‌پردازند تا ارزش ورود به آن را بسنجند.
کاربرد روانشناسی فیزیولوژیکی چیست؟
روانشناسی فیزیولوژیکی قادر است بیمار هایی را که دارای مشکلات مرتبط به روان و جسم هستند، مدیریت نماید.
از سری کاربردهای روانشناسی فیزیولوژیکی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- اختلالات روانی
- رشد عصبی و اختلالات رشد عصبی
- تعامل مواد شیمیایی و انتقال دهنده های عصبی در مغز
- کنترل رفتار هایی نظیر رابطه جنسی و تولید مثل
- اختلالات خواب
- احساسات
- مکانیسم های عصبی یادگیری و حافظه
- بهبودی آسیب مغزی یا عصبی
ابزارهای کاربردی در روانشناسی فیزیولوژیکی
- سطح اکسیژن خون
- رسانایی پوست
- توموگرافی گسیل پوزیترون
- الکتروکورتیکوگرافی
- الکترومیوگرافی
- الکتروانسفالوگرافی
- تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال
- حرکت چشم و چشمک زدن
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی کاربردی
- سایکوفیزیولوژی
- قطر مردمک
- توموگرافی گسیل پوزیترون
- ضربان قلب و تغییرپذیری قلب
- مگنتوآنسفالوگرافی
چگونه به یک روانشناس فیزیولوژیک تبدیل شویم؟
آموزش دبیرستان
اگر نسبت به آغاز حرفه ای روانشناسی فیزیولوژی علاقه مند هستید باید از دبیرستان برای سفر شغلی آماده شوید. بدین ترتیب ضرورت دارد در کلاس‌های ارائه دهنده‌ی روانشناسی فیزیولوژی شرکت کنید.
بهتر است بدانید که در آموزش دبیرستان باید دروس اصلی علوم اعم از زیست شناسی، ریاضی، فیزیک و شیمی را بگذرانید.
اخذ مدرک لیسانس
بهترین راه برای مبدل شدن به یک روانشناس فیزیولوژیک، کسب یک الی دو رشته روانشناسی مربوط به زیست شناسی و علوم اعصاب است. زین پس شما می‌توانید مدرک لیسانس خود را در رشته روانشناسی اخذ نمایید.
یکی دیگر از مسیرهای شغلی راهیابی به دانشکده پزشکی و فارغ التحصیلی به عنوان پزشک است. سپس می‌توانید به عنوان یک روانپزشک و کارشناسی ارشد در روانشناسی فیزیولوژیکی انجام دهید. همچنین می‌توانید بلافاصله پس از فارغ التحصیلی کارشناسی ارشد را در روانشناسی فیزیولوژی طی کنید.
در اکثر دانشگاه ها روانشناسی حداقل 4 سال به طول می انجامد.
کارشناسی ارشد
در ادوار گذشته برنامه مدرک دکترا در روانشناسی فیزیولوژیکی برای دانش پژوهان علاقه مند به این رشته تحصیلی، شامل بخش بزرگی از آموزش‌های خود در گروه روانشناسی دانشگاه می‌شد.
اما در سال‌های اخیر روانشناس های فیزیولوژیک در برنامه‌های وابسته به بخش‌های روانشناسی و علوم اعضاب بین رشته‌ای، آموزش‌هایی را در زمینه علوم اعصاب رفتاری یا روانشناسی زیستی دریافت می‌نمایند.
محبوب ترین دانشگاه‌های شغل روانشناسی فیزیولوژیکی در ایالات متحده آمریکا شامل دوک، هاروارد، نوتردام، پنسیلوانیا، استفورد، استونی بروک، وسترن واشنگتن، گلدن استیت- آرزو و آتلانتیک فلوریدا می‌شود.
همچنین بخوانید:”روانشناسی تربیتی چیست؟ 5 دیدگاه روانشناسی تربیتی“
فرصت‌های شغلی برای روانشناس های فیزیولوژیک
- محقق و مدرس دانشگاه
- آزمایشگاه های تحقیقاتی دولتی و خصوصی
- کار با داروسازان شرکت‌های دارویی
- پزشک در بیمارستان‌های آموزشی
- مشارکت فعال در تشخیص و درمان بیماران در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی
ویژگی‌های روانشناسان فیزیولوژیکی
مهارت‌های مشاهده ای خوب
مشاهده جزء کلیدی روش علمی مورد ساتفاده در تحقیق است. اگر می‌خواهید در زمینه روانشناسی فیزیولوژیکی فعالیت متمایز داشته باشید باید بر روی توسعه مهارت‌های مشاهده ای کارکنید.
مهارت‌های تحلیلی
یکی از جنبه‌های حائز اهمیت در تحقیق، توانایی تفسیر داده‌های مشاهده شده است. با وجود اینکه در دوره آموزشی نحوه‌ی تجزیه و تحلیل داده ها آموزش داده می‌شود ولی یک تفکر انتقادی می‌تواند امتیازات مثبتی را در پی داشته باشد.
تفکر خلاق
از اجزای اصلی رشته روانشناسی فیزیولوژیکی، تفکر خلاق است. همچنین خلاقیت در روش‌های پژوهشی و آزمایشی نیز مفید واقع است.
کنجکاوی
کنجکاوی نجات دهنده‌ی جهان است. همان گونه که دانشمندان در راستای کشف جهان کنجکاو هستند، شما نیز می‌توانید به عنوان یک روانشناسی فیزیولوژی از طریق کنجکاوی برای حل مشکلات و کشف جهان پنهان از دید انسان استفاده کنید.
مهارت حل مسئله
به توانایی به کار گیری نتایج حاصل از تحقیقات و مطالعات، مهارت حل مسئله اطلاق می شود. این مهارت ابر قدرتی است که تنها تعداد کمی از روانشناسان فیزلوژیکی از آن بهره مند هستند.
صبر
فرایند آموزش روانشناسی فیزیولوژی بسیار چالش برانگیز است و نیازمند صبر است تا بتوان آن را به پایان رساند. بدین ترتیب یکی از ویژگی‌های روانشناسان فیزیولژیک، در پیش گرفتن صبر است.
بیشتر بخوانید:
20 تخصص روانشناس و شرح شغل آن چیست؟
دوره های روانشناسی مرتبط موسسه آموزش عالی آزاد هفتاد ویژه روانشناسان، روان درمانگران، دانشجویان و مشاوران:
دوره آموزش تکنیک های ذهن آگاهی
