روانشناسی مثبت گرا یک زیرمجموعه از روان شناسی سنتی است. روانشناسیMAAP به عنوان یک رشته در مقطع کارشناسی ارشد در برترین مراکز آموزشی ارائه می گردد. عمده تمرکز روانشناسان در این حوزه بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از ایجاد بیماری های روانی می باشد. این رشته روانشناسی در سال 2000 میلادی به صورت رسمی توسط پروفسور مارتین سلیگمن طراحی شده است.
روان شناسی مثبت گرا چیست؟
یکی از شاخه های نوین علم روانشناسی، روانشناسی مثبت گرا است. این شاخه در سال 2000 میلادی به صورت رسمی به وسیله رئیس انجمن روانشناسی آمریکا به نام “پروفسور مارتین سلیگمن” ارائه شده است.
درباره ماهیت روانشناسی مثبت گرا نظریه های گوناگونی وجود دارد. به استناد از نظریه داینر روان شناسی مثبت گرا، علم مطالعه شکوفایی انسان است. در حالی که هیدت و گیبل آن را فرایند هایی بر می شمارند که در کارکرد و شکوفایی مناسب انسان تاثیر گذار است.
در سال 2001 میلادی به وسیله کینگ و شلدون روانشناسی مثبت گرا به مطالعه علمی قابلیت ها و ویژگی های خوب یک انسان محدود می شود. روانشناسی مثبت گرا از منظر سلیگمن شامل مطالعه علمی صفت های فردی و تجربه های مثبت است.
یکی از تعاریف مورد قبول روانشناسی مثبت گرا به بیانیه ی پترسون در سال 2008 میلادی اختصاص دارد. پترسون روانشناسی مثبت گرا را به بررسی علمی که سبب ارزشمند سازی زندگی می شود، تعریف می کند.
به عبارتی دیگر این روانشناسی یک رویکرد علمی است که برای مبدل سازی زندگی افراد در سطح متوسط به مطالعه رفتار، افکار و عواطف انسان می پردازد.
جامع ترین تعریف روان شناسی مثبت گرا حاکی از مطالعه علمی کارکرد بهینه انسان دارد.
دوره های روانشناسی مرتبط موسسه آزاد عالی هفتاد با ارائه مدرک معتبر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ویژه روانشناسان و مشاوران:
روانشناسی مثبت گرا؛ از گذشته تا کنون
روانشناسی مثبت گرا به عنوان یک شاخه مجزا از روانشناسی دربردارنده قدمت کوتاهی است. تمرکز اولیه این نوع روانشناسی مصادف با سال های قبل از جنگ جهانی دوم در روانشناسی آمریکا به سه هدف کشف و پرورش استعداد های برتر، درمان بیماری های روانی و کمک رسانی به مردم به منظور ارتقا سطح کیفیت زندگی اختصاص داشته است.
اهداف روانشناسی مثبت گرا پس از جنگ جهانی دوم تغییر چشمگیری پیدا کرد. در سال 1946 یک اداره برای امور کهنه سربازان شکل گرفت. در این راستا روانشناسان به این باور رسیدند که می توانند با درمان بیمار های روانی به ثروت قابل توجهی دست یابند.
لذا روانشناسی آمریکا پس از اتمام جنگ جهانی دوم دچار تحول شد و اهداف اصلی را به ارزیابی، شناخت و درمان بیماران روانی متمرکز کرد.
روانشناسان در دهه 1990 در راستای پیشگیری از شکل گیری بیماری های روانی اقداماتی انجام دادند. در این راستا جامعه روانشناسی دریافت که آموزه های درمان بیماری روانی در پیشگیری از وقوع آن موثر واقع نمی باشد. علاوه بر این، روانشناسان نمی توانستند تشخیص دهند هدفمندی، مهربانی، بخشندگی، خوشبینی و استعداد در انسان تحت تاثیر کدام عامل به وجود می آید.
در سال 1998 فردی به نام مارتین سیلگمن به ریاست انجمن روانشناسی آمریکا منصوب شد و روانشناسی مثبت گرا را به عنوان یک شاخه رسمی و جدید از روانشناسی معرفی کرد.
برجسته ترین اشخاص در حوزه روانشناسی مثبت گرا فیلیپ زیمباردو، آلبرت بندورا، مارتین سلیگمن، دانیل گیلبرت، کریستوفر پترسون و میهای چیکسنت میهای می باشند.
نقش روانشناسی مثبت گرا در سازمان
روان شناسی مثبت گرا در حیطه سازمان در راستای پویایی سازی نیروی درونی سازمان فعالیت دارد. این امر در نوبه خود شامل افزایش انعطاف پذیری کارمندان، تشکیل عملکرد بهینه فردی و سازمانی، توسعه نقطه های قوت کارکنان و فراهم آوری قابلیت بهبود و بازیابی اختصاص می یابد.
مثبت گرایی در سازمان زمینه ساز درک هویت افراد توسط رهبران می گردد. بی شک با فراهم آوری زمینه برای تعریف هویت، فرصت رشد و تعامل مهیا می شود.
تثبیت مثبت گرایی در یک محیط کار به ویژه در سازمان محرک فعال سازی خرد جمعی می شود. این امر در نوبه خود به خاطر پشتیبانی از توانایی های فردی و جمعی در کیفیت زندگی تاثیر مثبت می گذارد.
یکی از ویژگی های حائز اهمیت سازمان های مثبت گرا تامین رفاه اعضا است. علت توجه این قبیل سازمان ها به تامین رفاه اعضا به تاثیری که کیفیت خوب زندگی در انجام فعالیت های مختلف می گذارد، باز می گردد.
به موجب اهمیت روان شناسی مثبت گرا، این شاخه به عنوان یک رشته دانشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد در برترین مراکز آموزش ارائه می گردد.
نخستین مرکزی که به آموزش رشته روان شناسی مثبت گرا در مقطع کارشناسی ارشد پرداخت، پنسیلوانیا بوده است.
رشته روانشناسی مثبت گرا با عنوان MAAP شناخته می شود. حروف اختصاری MAAP مخفف عبارت “Masters in Applied Positive Psychology” می باشد.
اکثر داوطلبان رشته روانشناسی مثبت گرا دانش پژوهانی هستند که خواستار توسعه شبکه حرفه ای می باشند.
سرفصل های روانشناسی مثبت گرا
- مبانی فهم متون
- حدیث و روانشناسی مثبت
- روانشناسی اخلاق
- روش فهم روانشناختی متون دینی
هدف های دنبال کننده روانشناسی مثبت گرا
بنیان اصلی رشته روان شناسی مثبت گرا به مفهوم “زندگی در زمان حال” اختصاص دارد. جهانی که این نوع روانشناسی معرفی می کند، حاکی از جامعه ای دارد که مردمان آن بدون تعلق به اتفاقات گذشته، ترس و تشویش با خوشنودی و در سلامت کامل زندگی می کنند.
جالب است بدانید روان شناسی مثبت گرا به دنبال آن است که در سریع ترین زمان ممکن در زندگی انسان تحول به وجود آورد. لذا اصلی ترین دغدغه روانشناسان در این حوزه ترمیم و تبدیل امور بد به مثبت است که با هدف ارتقا کیفیت زندگی شکل می گیرد.
روانشناسی مثبت گرا بر روی رویداد های مثبت زندگی اعم از حالت های مثبت، تجربه های مثبت و موسسه های مثبت تمرکز می کند. تجربه های مثبت شامل عشق، احساس سرخوشی، شادی و انگیزه می شود.
از سری حالت های مثبت نیز می توان به انعطاف پذیری و قدردانی اشاره کرد.
اهداف روان شناسی مثبت گرا شامل موارد ذیل می شود:
- بهبود کیفیت زندگی
- پیشگیری از ایجاد بیماری های روانی
- ارتقا سلامت ذهنی و فکری
- شناسایی و گسترش مهارت های فردی
- تقویت معنا در زندگی
- به دست آوردن شادی حقیقی
- شکل گیری روابط مثبت در محور خانواده
- شکوفایی استعداد
مهم ترین موضوعات روانشناسی مثبت گرا
دامنه موضوعات روان شناسی مثبت گرا بسیار گسترده است. فلذا برای ترسیم یک ذهنیت جامع از این مدل روانشناسی، مهم ترین مباحث روانشناسی مثبت گرا را عنوان می کنیم:
- تاب آوری و بازیابی
- بهترین شیوه های مواجه با مشکلات و چالش های زندگی
- آموزش و توسعه تفکر مثبت گرا
- مدل ذهنی رشد گرا
- خلاقیت
- تقویت نقش احساسات مثبت
- مدیریت هوش هیجانی
- هدف گذاری
- پرورش صفت های مثبت انسانی اعم از عشق، بخشندگی، عدالت، پختگی
- کوچینگ و مربی گری
جالب است بدانید کتاب هایی با محتوا روانشناسی مثبت گرا تدوین شده اند. از مهم ترین این کتاب ها می توان به کتاب شکوفایی از مارتین سلیگمن، غرفگی از چیک سنت میهمایی و کتاب خوش بینی آموخته شده از مارتین سلیگمن اشاره کرد.
مزیت و دستاورد های روانشناسی مثبت گرا
برترین مزیت روان شناسی مثبت گرا، آموزش قدرت تغییر به همگان است. این رویکرد دربردارنده تمرکز بر تمرین ها، تکنیک ها و تمام برنامه های منطبق بر روان شناسی مثبت می باشد. بی شک ایجاد تغیر و تحولی ناچیز در دیدگاه هر انسان تغییرات شگرفی را در کیفیت زندگی فرد ایجاد می کند.
بهتر است بدانید روانشناسی مثبت گرا مکمل روانشناسی سنتی است. این نوع رویکرد برای تکمیل نگرش مثبت در روانشناسی به کار گرفته شده است و جایگزینی برای روانشناسی سنتی به شمار نمی رود.
دستیابی به موفقیت
با وجود تعریف متمایزی که هر فرد از موفقیت ارائه می کند، انسان نسبت به موفقیت تمایل دارد. روان شناس های مثبت گرا با شناسایی عامل ایجاد کننده احساس موفقیت در هر فرد، به تقویت آن می پردازند.
بخشیدن ماهیت به زندگی
ماهیت حکایت از چیستی یک موضوع دارد. بنیان گذار روانشناسی مثبت گرا ماهیت و معنا زندگی را اموری توصیف می کند که فرد آن را از خود با ارزش تر بر می شمارد.
طبق آموزه های مثبت گرایی هر انسانی قادر است با دسترسی به خودشکوفایی به یک معنا جامع از زندگی برسد.
بهبود روابط
سلیگمن بر این باور است که می توان به منظور پیشگیری از بروز اختلافات و ارتقا روابط از روان شناس مثبت گرا کمک گرفت. در واقع مراجعه به روانشناس تنها در مواقعی که یک رابطه با مشکل مواجه شده است، کاربرد ندارد. بلکه می توان با کمک آن بر میزان رضایت و کیفیت رابطه اضافه کرد.
ایجاد دیدگاه مثبت
یک روانشناس مثبت گرا به تعدیل در تفکر و رفتار مثبت توجه دارد. لذا می توان با افزودن حس قدردانی و خوش بینی به زندگی در خصوص ایجاد دیدگاه مثبت نسبت به زندگی اقدام کرد.
بهتر است بدانید روانشناسی مثبت گرا در تلاش است تا از دستاورد های روانشناسی در راستای تقویت احساسات مثبت و هیجان ها بهره بجوید.
وضعیت تعلیق ذهنی
یکی از مباحث مورد توجه مثبت گرایی شناسایی فعالیت های لذت بخش در خصوص از یاد بردن زمان است. به عبارتی دیگر فردی که با مثبت گرایی به خودشکوفایی رسیده باشد، از فعالیت های روزمره نهایت لذت را می برد و در لحظه زندگی می کند.
وجه تمایز روانشناسی مثبت گرا با نگرش مثبت
به طور کلی روانشناسی مثبت گرا بر روش های علمی تمرکز دارد. این شاخه روانشناسی از قابلیت اثبات بهره مند است.
در حالی که میان روان شناسی مثبت گرا و نگرش مثبت تفاوت عمده ای وجود دارد. درباره نگرش مثبت کتاب های متعددی در دسترس بشر قرار دارد.
برجسته ترین کتاب های حاوی محتوا نگرس مثبت شامل “راز” و “بیاندیشید و ثروتمند شوید” از ناپلئون هیل می شود.
با این وجود نگرش مثبت به حکایات و روایات محدود است. در واقع مثبت اندیشی از اطلاعات مستندی و گزاره های علمی محروم است و نمی توان آن را از لحاظ علمی ثابت کرد.
انتقاد از روانشناسی مثبت گرا
روانشناسی مثبت گرا به مثابه ی شاخه های علمی مختلف مورد انتقاد قرار گرفته است. متداول ترین انتقاد های MAAP به شخص مارتین سلیگمن و محتوای این روان شناسی اختصاص دارد.
از روانشناسی مثبت گرا به موجب سپردن برخورداری از حال خوب به اشخاص انتقاد شده است. این انتقاد اذعان می کند که در برخی موارد شرایط محیطی احساسات منفی را به فرد القا می کنند و زمینه را برای حال نامساعد ایجاد می نمایند.
تفاوت روانشناسی مثبت گرا و روانشناسی انسان گرا
به موجب شباهت هایی که در دو حوزه رواشناسی مثبت گرا و انسان گرا مشهود است، در برخی موارد تفاوت های آن ها نادیده گرفته می شود. این دو حوزه به خاطر اهمیت به جنبه های رشد و شکوفایی از دیدگاه های مثبت بهره مند هستند.
در حقیقت روان شناسی مثبت گرا و انسان گرا در تلاش هستند تا به تقویت رشد و خودشکوفایی انسان بپردازند.
اصلی ترین تفاوت روان شناسی مثبت گرا و انسان گرا به متد آن ها باز می گردد. روانشناسان در حوزه مثبت گرا به بهره گیری از روش علمی برای بررسی های مکختلف اصرار می ورزند. علاوه بر این در حوزه مثبت گرایی تلاش می شود تا با تقویت نکات مثبت فرد در مسیر رشد قرار بگیرد.
در مقابل در روانشناسی انسان گرا بر اساس صحبت های مردم جامعه بدون درنظر گرفتن پایه علمی، یک نظریه را مطرح می کنند. همچنین در حوزه انسان گرایی عمده تاکید روانشناس ها به تامین نیاز های ابتدایی تا متعالی انسان اختصاص دارد.
در واقع روانشناسان انسان گرا بر این باور هستند که با برآورده سازی نیاز های روانی و جسمانی می توان فرد را در مسیر خودشکوفایی هدایت کرد.
بیشتر خوانید:
